Twaalf ambachten

Tot slot van de negen kenmerken komen we aan bij de sociale perikelen van de borderline hulpvrager.

Na de andere acht kenmerken van het borderline syndroom in kaart te hebben gebracht, blijft er nog een over die wellicht als het gevolg van de acht andere kan verstaan worden, met name de moeilijkheden die deze mensen ondervinden op school, op de arbeidsmarkt, in het menselijke verkeer, en wat de relatievorming betreft.

Dat loopt allemaal niet van een leien dak. Het zal intussen geen verbazing meer wekken dat veel mensen met borderline persoonlijkheidsstoornis geen gemakkelijke plaats in onze samenleving vinden, al is dat geen wet van Meden en Perzen en sommigen zijn juist uiterst succesvol, maar we hebben de indruk dat dit een kleine minderheid is.

Op te merken valt dat het syndroom de intelligentie niet aantast, en het zijn zeker geen domme mensen die ermee behept zijn. Het is niet omdat je tot de borderline club behoort, dat je de armen moet kruisen en bij de pakken neerzitten.

ADHD

Ongelukkig genoeg zullen we zien dat velen tijdens hun ontwikkeling en het volwassen leven dat er op volgt zich schaven en stoten aan de hoeken en kanten van onze samenleving.

Het begint al vaak op school, waar deze kinderen veel aandacht opeisen, soms in positieve zin als ze een bijzonder talent hebben, maar veel vaker in negatieve zin. Voor hen is dat een saaie omgeving en het blijkt moeilijk de aandacht bij de les te houden. Voor zover ze onaangepast gedrag vertonen, is er een risico op uitsluiting.

Er is behoorlijk veel overlap tussen de kenmerken van  attention deficit/hyperactivity disorder kortom ADHD, en de kenmerken van borderline. Het gaat waarschijnlijk om dezelfde groep, die wellicht anders beschreven wordt naargelang de setting.

De term ADHD komt uit de kinderpsychiatrie, en de term borderline uit de volwassenenpsychiatrie. Het is niet zo dat ADHD ineens stopt bij de volwassenheid, al kan er verbetering intreden met de jaren, zeker als er adequate zorg voorhanden is. Ik vermoed dat de ADHD populatie geleidelijk overgaat in de borderline populatie, en dat mensen in en uit die populatie kunnen migreren, naarmate de omgeving waarin ze leven gunstig is, of nadelig inwerkt.

Afhankelijkheid

Beide syndromen hebben  onder meer impulsiviteit, stemmingswisselingen en het lage gevoel van eigenwaarde gemeen.

Wat dit laatste kenmerk betreft, de geringe eigenwaarde, die wordt in de literatuur rond ADHD eerder als een gevolg geduid, vanwege de talrijke aanvaringen en mislukkingen die het deel zijn van de kinderen met deze stoornis.

In beide syndromen is er sprake van emotionele chaos, en het constante gevoel het eigen gevoelsleven niet onder te controle hebben.

Daardoor kan het tot een afhankelijkheidsproblematiek komen: zich afhankelijk van betekenisvolle anderen voelen, of vervallen in middelengebruik wat in wezen ook afhankelijkheid is.

Net zoals borderline patiënten zijn jongeren met ADHD vaak niet in staat projecten af te maken, door toedoen van een gebrekkige concentratie en een ontoereikende motivatie.

Het blijkt onmogelijk zijn voldoende discipline en doorzettingsvermogen op te brengen, doordat de impulsiviteit voortdurend roet in het eten gooit.