Pieken en dalen

Een van de meest constante kenmerken, naar mijn gevoel, is emotionele instabiliteit.

Vele mensen met borderline persoonlijkheid merken zelf op, dat ze niet aflatende stemmingswisselingen vertonen, en het is er vaak ook aan te merken. Elke dag weer is een emotionele roetsjbaan met hoge pieken en diepe dalen. Himmelhoch jauchzend, zum Tode betrübt, zoals we onlangs nog titelden.

Het komt zelden voor dat de betrokkene zich een hele tijd achter elkaar stabiel voelt. De pieken zijn hoog en kunnen zich uiten in vrolijkheid en dadendrang. Je kunt dan bijzonder charmant en innemend zijn. Op dat ogenblik zit je weer in een piek, en dan heb je vaak het gevoel de hele wereld aan te kunnen en lijkt er niets meer mis te kunnen gaan.

De dalen daarentegen kunnen bijzonder diep uitvallen. Dat is alweer een zwart/wit tegenstelling die bij mensen met borderlinestoornis veel meer uitgesproken is, dan met alle respect bij zeg maar gewone mensen.

Suicide

Een dal in het humeur is, niet zomaar een dipje maar een trog. Het wordt dan een zwart gat dat alle licht opzuigt onder er enig uit te stralen.

In die duistere momenten kunnen zelfmoordgedachten opwellen, vergelijkbaar met de wens zichzelf te verwonden, maar nu gericht op het beëindigen van het leven dat als een kwelling ervaren wordt, door toedoen van de niet aflatende innerlijke onrust.

Als je op een ongelukkig  kruispunt komt waar zelfmoordgedachten en dadendrang elkaar dwarsen, dan is het gevaar groot dat er tot een betreurenswaardige daad overgegaan wordt. We zagen al dat zelfmoord en zelfmoordpogingen veel voorkomen in deze groep en dat de literatuur meent te mogen stellen dat tien procent van de mensen die vijf van de negen criteria vervullen, hun leven met zelfmoord eindigen.

Ik weet dat ik me hier een beetje herhaal. Het is en blijft een ontstellend cijfer, dat ons met de voeten op de grond  zet, en ons voortdurend moet aanzetten om het beter te doen, en de juiste oplossingen aan er reiken om tot een beter leven voor deze mensen te komen.

Vervreemding

Ze maken het ons echter niet altijd makkelijk.

De bruuskheid die ze hanteren in menselijke betrekkingen grijpt ook plaats in de therapeutische relatie. Ze kunnen in woedebuien ontsteken of zich in een verongelijkte redenering vastrijden, waarin ze moeilijk te volgen zijn.

Toegegeven, wat we nu hebben verteld, lijkt heel erg op wat je leest over bipolaire persoonlijkheden en persoonlijk vind ik dat onderscheid moeilijk te maken, maar daar heb ik het ook al over gehad. Dat van die pieken en die dalen is een van de onderdelen waar de gelijkenis met manisch-depressieve persoonlijkheden, om de oude term nog maar eens te gebruiken, weer opduikt en dat je je gaat afvragen of er nog wel een verschil is.

Het is niet altijd eenvoudig al die levensverhalen in een categorie onder te brengen. Het kan frikachtig lijken, academische discussies, maar toch is het meer dan dat.

Slotsom

Het gaat om een levensverwoestende aandoening die beter aangepakt kan worden dan nu vaak het geval is, zeker in ons land met zijn beperkte toegankelijkheid van psychotherapeutische zorgen. Een betere aanpak kan alleen maar berusten op een beter begrip, en daarmee bedoelen we vooreerst meer kennis, gebaseerd op wetenschappelijke bronnen, maar vervolgens toch ook meer begrip voor het verschijnsel borderline in onze samenleving.