Zum Tode betrübt

Les extrèmes se touchent.

Die uiterste gemoedstoestanden die wisselen tussen diepe depressie en overdreven opgewektheid en die het syndroom zijn namen heeft gegeven, mogen hun belang hebben, maar wat me meer bezighoudt is wat er tussen ligt.

Ik ben niet gelukkiger met de term bipolair dan met de term manisch-depressieve stoornis.

In beide gevallen gaat het om een term die verwijst naar twee uitersten waartussen zich een slingerbeweging voordoet. Nu zal je bij elke slinger zien dat hij telkens even stilstaat op zijn hoogtepunt en het snelst beweegt in het midden, waar hij dus de kortste tijd doorbrengt. Ik geef het maar even ter overweging mee als een metafoor.

Beeldvorming

Wat mij toch ook vooral interesseert is wat daar gebeurt in het midden.

Ik denk soms dat we in de eerstelijns gezondheidzorg, maar ook in de psychiatrie, een verkeerd beeld van de hulpvrager krijgen omdat die zich veelal aanbiedt ten tijde van crisis, terwijl tussen twee dieptepunten, een landschap kan liggen dat we nooit te zien krijgen.

Wat we wel te zien krijgen is altijd  alleen maar een selectie.

Het beeld is afhankelijk van de gezichtshoek. Er is heel veel dat aan de hulpverlening ontsnapt, en degenen die tot ons komen, zijn zij die schipbreuk lijden.

Het is pas als je op de klippen vaart, dat je er aan denkt naar de hulpverlening te stappen. Dat zal je altijd zien. Dat geldt met name ook voor de middelengebruikers.

Niet iedereen komt naar de raadpleging, en diegenen die dat wel doen zijn niet noodzakelijk representatief voor de hele populatie.

Celebs

Er zijn heel veel succesvolle mensen met persoonlijkheidsstoornissen.

Het is niet te meten, maar naar mijn gevoel zijn bipolaire persoonlijkheden oververtegenwoordigd in de creatieve sectoren, zoals blijkt uit bekende mensen. Boy George of Michael Jackson bijvoorbeeld, of neem nu Yves Saint-Laurent. Deze laatste was een emotioneel wrak op het einde zo heb ik ergens gelezen, moe van de stuurloosheid van hun gemoed, maar intussen wel een geniale carrière opgebouwd.

Het is niet zomaar een ziekte die af en toe een crisis kent. Het kleurt bewust of onbewust elke dag van je leven. Leven met een voortdurende bron van innerlijke onrust is uiterst vermoeiend en de irritatie erover verklaart wellicht de hoge zelfmoordcijfers in deze groep van rusteloze schepselen.

Bipolaire personen  moeten leven met een wankelbaar gemoed, dat wisselvalig en onstabiel is, en dat niet zoals bij de meesten grotendeels afhangt van wat je in de loop van de dag van buitenaf meemaakt, maar dat schijnbaar van binnenuit onderhevig is aan sterke schommelingen, waar geen redelijke verklaring voor te vinden is.

Adolescentie

Ik denk dat dit de kernstoornis is, wat ertoe leidt dat deze mensen het veel moeilijker hebben tot een aanvaardbaar psychisch evenwicht te komen, met een geordend gemoedsleven. Doordat er een inwendige chaos heerst in het humeur krijgt de bipolaire adolescent het veel moeilijker de wereld in zijn complexiteit te vatten, en controle over het eigen leven te krijgen.

Elke jonge mens zal wel een periode kennen van uitzichtloosheid met soms raar gedrag. Dat is niet voorspellend voor een persoonlijkheidsstoornis. Het is pas als de afwijkingen overheersend gaan worden tijdens het verdere verloop van het leven, dat we van een persoonlijkheidsstoornis kunnen spreken.

Himmelhoch jauchzend, Zum Tode betrübt, Glücklich allein ist Die Seele die liebt.

Bron: Egmont (1787) Goethe