Geestesarts

Over termen zoals psychologisch en psychiatrisch bestaat veel verwarring.

We moeten vertrekken met gelijke klokken. Daarom nemen we ons voor eerst wat meer klaarheid in deze begrippen te brengen, om dan zo snel als mogelijk over te gaan naar de gevalsbesprekingen.

We maken in de hulpverlening de hele tijd onderscheid tussen psychologische en psychiatrische problemen, die een verschillende aanpak vereisen.

Psychologie

Psychologische problemen zijn software problemen.

Je kunt ze als het ware oplossen door de zorgvrager te her-programmeren, voor zover die dat wenst, met behulp van psychotherapeutische technieken. In de huisartsgeneeskunde zien we de hele tijd allerlei soorten psychologische problemen opduiken, bij doodgewone mensen die af te rekenen krijgen met moeilijke momenten in hun leven, of die in een situatie komen die ze niet meer kunnen hanteren.

In wezen gaat het om aanpassingsproblemen die doorgaans tijdelijk zijn en die dikwijls optreden in scharniermomenten van het mensenleven, zoals de adolescentie, het relatieleven, kinderen krijgen, menopause, scheiding, het overlijden van dierbaren.

Bij psychologische patiënten kom je al heel ver met luisteren, wat goede raad, een paar dagen rust en kruidenthee. Iedereen maakt wel zoiets mee in zijn leven, soms omwille van redenen die voor anderen triviaal schijnen, zoals de dood van een kat om maar iets te noemen. Mensen kunnen totaal depressief van worden door het verlies van een huisdier.

Psychiatrie

Er zijn nu ook hulpvragers die de hele tijd aanpassingsproblemen kennen en die dientengevolge voortdurend behept zijn met angsten en onlustgevoelens.

Bij een aantal onder hen krijgen we de indruk dat het om een hardware probleem gaat. Hier is het dikwijls zo, dat psychotherapie niet helpt, tenzij de inwendige onrust enigszins tot bedaren is gebracht, en daarvoor zijn dan vaak geneesmiddelen nodig, die langdurig ingenomen moeten worden, vaak levenslang om een aanvaardbare levenskwaliteit te krijgen.

Veel psychiatrische stoornissen berusten op een aangeboren afwijking van het hersencelmetabolisme, die zo een ingrijpende gevolgen heeft op het geestelijk welbevinden, dat de psychologische aanpak, hoe nuttig ook, er op zich niet zal in slagen een verbetering van de toestand te bekomen.

Psychiatrische problemen hebben vaak een grotere weerslag op de biografie van de betrokkene en kunnen zeer ernstige gevolgen hebben. Ze vereisen een deskundige aanpak en in een aantal gevallen allerlei vormen van ondersteunende maatregelen zoals dagcentra of begeleid wonen.

Besluit

Daar ligt een onzichtbare grens tussen de twee gebieden, die we moeten proberen te vinden, want hoe dichter je bij de juiste diagnose zit, hoe meer kans er bestaat dat we de prognose kunnen beïnvloeden, door de gepaste maatregelen voor te stellen. Algemeen geldende regels zijn er niet, en het gaat er tenslotte altijd om de hele persoon op te vangen, en niet alleen aan een ziektebeeld te morrelen. Het is even fout van een psychiatrische patiënt te verwachten dat hij door zichzelf in vraag te stellen zijn kwaal zou kunnen overwinnen, als het is mensen met een psychologisch probleem de richting van de psychiatrie te doen inslaan, als ze daar niet thuishoren.

Afbeelding:  Le ravissement de Psyche, William-Adolphe Bouguereau, 1895