Incest en pedofilie

In de populatie van middelengebruikers komt je vaak verhalen van ondergaan kindermisbruik in het verleden tegen.

Het onderwerp ligt heel gevoelig en het komt maar zelden voor dat het van bij het begin open en bloot op tafel ligt. Meestal schuilt het onder dikke lagen verdringing. Je komt daar met de tijd wel achter, als er tussen hulpvrager en hulpverlener voldoende vertrouwen is gegroeid en als tevens de hulpvrager er emotioneel klaar voor is om het erover te hebben.

Vaak komen hulpvragers omtrent middelengebruik binnenwaaien op een acute wolk van problemen die de eerste aandacht opslokken. Het is pas later, als de meest dringende problemen opgelost zijn, dat de onderliggende complexen aangepakt kunnen worden, en daar kunnen traumatische ervaringen uit het verleden wel degelijk een zeer belangrijke rol spelen, een beetje zoals Sigmund Freud ons heeft voorgehouden.

Zielenpijn

Hier komt de pijnstillende invloed van heroïne om de hoek kijken.

We kunnen alleen maar vermoeden welke emotionele pijn deze hulpvragers gewaar worden, die hen ertoe drijft naar  een middel te grijpen dat deze pijn even weg neemt. Alleen dient deze pijnstillende invloed niet zo lang, en is de verleiding groot herhaaldelijk opnieuw naar het middel te grijpen, zodat de weg naar verslaving breed openligt.

Zowel fysiek geweld, zoals afranselingen, alsook seksueel grensoverschrijdend gedrag kunnen nog lang nadien funest zijn voor het geestelijk evenwicht en een vorm van geestelijke pijn veroorzaken die sommigen op geen andere manier weten te verzachten dan door naar een verdovend middel te grijpen.

Als je merkt dat een dergelijk mechanisme verantwoordelijk zou kunnen zijn voor het gebruik, ligt het voor de hand te gaan kijken of er in de hulpverlening geen andere manieren zijn om die behoefte aan pijnstilling te vervullen.

Zelfbehandeling

Het gebruik komt hier neer op een vorm van automedicatie.

Daarmee bedoelen we het eigenmachtige gebruik van geneesmiddelen die normalerwijze tot het therapeutisch arsenaal van de arts behoren. Dat geldt niet alleen hier, maar ook in een aantal andere situaties, waar we zien dat gebruikers op zoek gaan naar een welbepaald therapeutisch effect, om ongewenste gevoelens zoals pijn, angst of wanen onder controle te houden.

In dat geval zal de hulpverlener best zoeken naar aanvaardbare alternatieven om een soortgelijk effect te sorteren, maar dan op een stabiele en legale manier, zodat de aandrang om het illegale middel verder te gebruiken wegvalt.

Op de lange termijn zal een psychotherapeutisch proces soelaas kunnen brengen, teneinde de traumatische ervaringen uit het verleden stilaan te verwerken. Dat vergt energie en het vormt een investering voor de toekomst. Het verleden onder ogen zien is voor deze mensen echt geen pretje, en het therapeutisch effect ervan laat zich later pas voelen. In tegenstelling met het vluchtige effect van de pijnstilling zal het echter hopelijk kunnen gaan om een langdurig en zelfs blijvend effect dat na verloop van tijd de behoefte aan pijnstilling doet verminderen.