Sensibiliteit

Voor sommigen biedt het middelgebruik een vorm van pantser, een schulp om in te kruipen.

Er zijn heel wat mensen die middelen gebruiken alleen maar om het vol te houden. Voor hen is het leven, en zeker het werk, of het gezin, een kwelling. Het kan zijn dat de omstandigheden waarin ze moeten leven en werken onaangenaam of zelfs onmenselijk zijn. Het komt voor dat ze dat zich dat grotendeels zelf aandoen omdat ze behept zijn met winstbejag en het vergaren van geld.

Of ze zijn het slachtoffer van uitbuiting. Maar het kan evengoed voorkomen dat je als buitenstaander niet zo gauw ziet waarom een bepaalde gebruiker het zo moeilijk heeft met omstandigheden die op het eerste zicht veeleer banaal schijnen en die in onze samenleving voor normaal doorgaan. Ontelbare andere mensen staan dat allemaal glansrijk uit, zonder dat daar kunstmatige hulpmiddelen voor te moeten gebruiken.

Gevoeligheid

Ik heb wel eens de indruk dat het vaak om overgevoelige mensen gaat die in de middelen een mogelijkheid zoeken om hun overgevoeligheid wat af te zwakken, wat hen in staat stelt zich in het maatschappelijk vlak te bewegen, waar ze anders door hun overgevoeligheid zich overal aan schaven.

Wat pijn doet is de Ander, met een hoofdletter. Misschien zijn we ons niet goed genoeg bewust van de hardheid van onze samenleving. In onze maatschappij gaan de hardgekookte egoïsten er veel beter op vooruit dan de gevoelige mijmergeesten die je bij bosjes aantreft in de gebruikende populatie.

Ik heb vaak zeer boeiende gesprekken met die hulpvragers, wellicht in verhouding vaker dan bij de meer ‘gewone’ patiënten. Je kunt er altijd wel iets van leren. Het is een geestelijk verrijkend werk, voor deze mensen te mogen zorgen.

Luisterbereidheid

Het is dikwijls goed hen ertoe te brengen zich wat assertiever op te stellen. Daar bestaan methodieken en technieken voor en je zult altijd zijn dat het middelengebruik afneemt als de indicatie goed gekozen is, en als de hulp tegemoet komt aan de behoefte.

Om dat te kunnen moeten we de persoon van de middelengebruiker beter leren kennen en dat doen we op de eerste plaats door te luisteren.

Daar gaat op zich al een weldoende invloed van uit. Het gaat vaak om mensen naar wie te weinig geluisterd wordt, of die toch dat gevoel hebben. Het feit dat je ze voldoende serieus neemt om hen uitgebreid te aanhoren, betekent voor hen dan een verademing. Het luisteren is niet alleen goed voor de informatiegaring, maar ook voor de opbouw van een persoonlijke relatie met de betrokkene.

Aangezien het dikwijls gaat om beschadigde mensen zal dit een eerste stap zijn naar de heropbouw van hun persoonlijkheid. Daar moet je voorzichtig mee omspringen. Het is dan ook van groot belang dat de hulpverlener niet in de verleiding komt de hulpvrager te overheersen. Daar moet ik het een andere keer zeker nog eens over hebben.

Op de foto: Amy Winehouse, gestorven aan alcoholvergiftiging. Van een gevoelige ziel gesproken.