Onze drugs

Wat in het voorwoord van de besproken brochure ook opvalt, is dat de inleider naast alcohol en nicotine ook fenacetine noemt als “onze aanvaarde drugs.”

Vandaag is dit middel zo wat vergeten, aangezien het gebruik volledig is verdwenen, nadat het voor menselijk gebruik wereldwijd uit de handel is genomen, omdat was gebleken dat het misbruik ervan tot nierinsufficiëntie kon leiden, door toedoen van papilnecrose, die een sluipende en onomkeerbare vernietiging van de nierfunctie meebrengt.

Het is een voorbeeld van een verslaving die na de oorlog op is gekomen, om later weer te verdwijnen. We hebben nooit illegale handel erin gezien. Het publiek dat er vatbaar voor was heeft wellicht zijn toevlucht genomen naar andere middelen.

Het is mooi dat hier een voorbeeld bestaat van een afhankelijkheidsprobleem dat geen passie meer losmaakt, omdat het van de aardbodem verdwenen is.

Driemaal M

Zoals bij elk verslavingsproces kunnen wij nu kijken naar mens, middel en milieu om te begrijpen hoe het proces in elkaar grijpt.

Het ging vaak om eenvoudige mensen zonder geschiedenis. Het misbruik kwam in sommige streken in Vlaanderen meer voor dan in andere. In de Denderstreek waar ik vandaan kom was het gebruik welbekend en het gebeurde vrij openlijk. Er was niets stiekem aan. Elk huishouden had wel een doos ‘poeders Mann’ of ‘Wit Kruis’ voor het geval iemand hoofdpijn kreeg. Daar werd het oorspronkelijk voor genomen.

Nu is hoofdpijn  bijna altijd te wijten aan stress en spanning. Als je elke dag pijnstillers gebruikt, komt je algauw in een toestand van afhankelijkheid terecht, omdat je meer hoofdpijn krijgt telkens wanneer het middel uit de bloedstroom verdwijnt. Je kreeg mensen die er tien, twintig tot dertig per dag namen. Ik kan me zulke scènes uit mijn jeugd herinneren.

Middel

Het middel was eigenlijk zeer eenvoudig. Het ging om een fijn poeder dat per dosis in een papier verpakt was dat je diende open te vouwen. Het poeder deed je in een glas water, drinken en klaar is kees. Ik heb mensen geweten die het gewoon in de mond leegden om er een slok water achteraan te drinken. Doordat het om een zeer fijn poeder ging werd het uiterst snel opgelost en kon het meteen inwerken, zodat je hoofdpijn snel verlicht was.  Je hoefde niet te wachten tot het opgelost is zoals bij een bruistablet.

Die snelheid is van belang omdat je altijd zult zien dat een middel verslavender werkt naarmate het effect zich sneller laat voelen. We worden verslaafd als we over een middel beschikken, waarmee we snel en voorspelbaar een verandering kunnen aanbrengen in het inwendig milieu, zodat een gewenst effect op de gemoedstoestand optreedt.

De snelle stijging van de bloedgehaltes van het middel gaat gepaard met een roeseffect dat door sommigen als prettig wordt ervaren.

Milieu

Het product werd voornamelijk gebruikt door arbeiders en arbeidsters die hun eigen productiviteit wilden opdrijven of het langer volhouden. Zo heb ik van een vrouw geweten die twee shiften per dag draaide, als stikster in een naaiatelier, voor twee verschillende bedrijven, tot haar nieren het lieten afweten. Zij deed dat flink huisgehouden. De ‘poeders’ die het middel bevatten waren vrij te koop en kon je zelfs bij om het huis af te betalen, dat ze wellicht een beetje boven hun stand hadden gekocht, zij en haar echtgenoot.

In sommige streken in Vlaanderen heeft het probleem de kruidenier vinden. Daar is door de wetgever toen terecht een einde aan gesteld.