Meningsverschillen

Van de gesprekken naast de kerstboom kan ik me vooral de boom met Sally herinneren.

Het is een bijzondere dame, zowat mijn leeftijd, maar in Spanje geboren en nadien met een Britse saus overgoten. Ik zal maar al van tevoren verklappen dat Sally soms uiterst conservatieve opinies vertolkt, waarmee ik het fundamenteel niet eens ben, maar die wel alle aandacht verdienen, omdat ze een interne consistentie vertonen en iets zeggen over de uitdagingen van onze moderne tijd. Maar eerst een kleine geschiedkundige terzijde.

We hebben met Spanje een nadrukkelijke historische band aangezien we een tijdlang onder dezelfde vorst hebben geleefd.

Keizer Karel

Het is een verhaal dat begint in 1550 wanneer Karel van Habsburg geboren werd in Gent.

Hij zou een van de grootste figuren in de wereldgeschiedenis worden, met een tragische kant eraan.

Alleen al door geboren te worden zou de man die we kennen als keizer Karel, of Karel V, geschiedenis schrijven. In de eeuwen voor hem zijn de lage landen als entiteit ontstaan, niet door oorlog of wapengeweld, maar door huwelijksdiplomatie want ze zijn bij elkaar getrouwd.

In die tijd werden internationale afspraken vaak tussen de vorstenhuizen beklonken, en met een huwelijk bezegeld, waarbij de dochter van de een in het huwelijk trad met de zoon van de ander.

Zo zijn de zeventien provinciën bij elkaar gepuzzeld tot ze in handen kwamen van de Bourgondische hertogen. De laatste in de rij was een hertogin Maria die trouwde met ene Maximiliaan van Habsburg. Nu kon het door een aantal verwikkelingen gebeuren dat op die manier heel wat landen in een hand kwamen.

Erfprins

Nog voor hij volwassen was stond Karel aan het hoofd niet alleen van de lage landen, maar ook Spanje en Duitsland. Het is een scharnierpunt in de Europese geschiedenis en er is geen vervolg op gekomen. Na zijn troonsafstand en dood zou het rijk uiteenvallen in het Spaanse deel en het Duitse deel, waarbij het Spaanse, naast een uitgestrekt koloniaal rijk deel ook onze gebieden zou omvatten.

Keizer Karel was baas over wellicht het grootste rijk in de wereldgeschiedenis na misschien het British Empire van koningin Victoria. Een rijk waarin de zon nooit onderging.

De Spaanse overheersing zal geschandvlekt blijven door de bloedige repressie en inquisitie, en de militaire plunderingen gedurende de periode die ze in Nederland kennen als tachtigjarige oorlog.

De twistappel was onder meer van godsdienstige aard. Het noorden zou protestants worden, vrij en welvarend. Het zuiden bleef katholiek, arm en onwetend. Niet geheel terecht word Keizer Karel herinnerd als de goede vorst, en zijn zoon Filips II, de koning van Spanje en de lage landen als de fanatieke schurk. Het zal duidelijk zijn dat dit een op de spits gedreven karikatuur is, maar het geeft wel weer hoe die standpunten zijn overgeleverd, en het maakt deel uit van de populaire geschiedenis.