On the Origin of Species

On the Origin of Species

Waarom zijn mensen zo hard? Een vraag die velen zich stellen. Waarom is er oorlog? Geweld? Uitsluiting?

Het is eigenlijk zielig simpel. Achter heel veel van wat we elkaar aandoen schuilt een grondidee. Impliciet of expliciet.

Het recht van de sterktste.

Op 24 november publiceerde Charles Darwin zijn On the Origin of species.

Mijn juf van het derde leerjaar had verteld hoe God alle dieren en twee mensen geschapen had, een eeuwigheid geleden. We moesten toen een tekening maken die bij het scheppingsverhaal paste.

Of ik Adam en Eva in hun blootje mocht tekenen, vroeg ik.

De juf werd rood en zei dat ik dat niet mocht omdat er dan ‘onnozel gedaan’ ging worden.

Met een pruillipje deed ik verder. Ervan overtuigd dat mijn tekening niet realistisch zou lijken. Wat zou God wel niet denken?

Ik tekende Adam en Eva toch naakt, maar liet voor hun schaamdelen net een vogeltje voorbijvliegen, of tekende een blaadje dat van een boom viel net op die plek.

Ludiek, dat wel.

Het Scheppingsverhaal.

Maar vòòr Darwin dachten de mensen echt dat God de wereld had geschapen. Twee naakte ventjes die eruit zagen zoals wij had hij op de aarde gezet, net zoals ik vroeger twee playmobilventjes in hun boerderij plaatste. Een grote, sturende hand. Toekijkend.

Darwins gedachtegoed was baanbrekend. Allemaal in het licht van het aankomende positivisme, de wetenschap was op weg naar ‘allesverklarend zijn’. God maakte plaats voor aantoonbare feiten en theorieën.

Darwin zat juister dan juist met zijn theorie over hoe het best aangepaste organisme overleeft en evolueert. Toch duurde het niet lang of zijn gedachtengoed werd misbruikt. Zijn stelling – dat elk organisme dat het best aangepast is aan de omgeving zal overleven – werd geïnterpreteerd als ‘het recht van de sterkste’.

On The Origin of Species - titelblad
Charles Darwin

Charles Darwin en zijn wetenschappelijke uitgave in 1859. Bron: Wikipedia.org

De in Nazi-Duitsland wonende Leni Riefenstahl (1902-2003) maakte films over nationaalsocialistisch Duitsland. In haar film Olympia uit 1936 zie je hoe de nazi’s het ‘perfecte’ lichaam, dat van een Duitse sporter, adoreerden en zelfs cultiveerden. Het idee was om een rein derde rijk te verkrijgen zonder ‘zwakkeren’. Een logische evolutie, volgens Hitler, Darwins ‘recht van de sterkste’ liep zogezegd gewoon z’n gangetje. Gehandicapten, zigeuners, Joden… waren niet sterk genoeg of anders dan het ideaalbeeld en hadden dus geen bestaansrecht meer, bij wijze van spreken.

Der Übermensch - blank en blond, gespierd, gezond

Een fragment uit Riefenstahls film, Olympia.

Wat Darwin met andere woorden naar boven bracht, was het instinctieve, barbaarse karakter van elk organisme. Strijden, en de best aangepaste overwint en plant zich voort.

We mogen niet vergeten dat dit de natuurlijke gang van zaken is, een doodgewone evolutie, en niet iets wat de mens naar zijn hand moet zetten. De natuur, niet de mens met een superioriteitsgevoel, is hier verantwoordelijk voor. Toch vreemd dat de mens snel gaat denken dat hij de touwtjes in handen kan nemen.

 

H.B.

Doorzoek de site

Generic selectors
Exact matches only
Search in title
Search in content
Post Type Selectors
Search in posts
Search in pages

Door Hanna

24 november 2022

0 reacties

Een reactie versturen

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *