Heel wat psychiatrische stoornissen van ernstige aard zoals psychose en bipolariteit openbaren zich na de puberteit, tijdens de adolescentie of bij de jongvolwassene, maar het kan lang duren voordat een arts dat diagnosticeert. Soms is dat nooit het geval tenzij postuum, zoals er in de geschiedenis ook veel gevallen aan te wijzen zijn, aan de hand van de kennis van nu. Het komt vaak per familie voor en dan zie je bij de verwanten heel vaak tekens van psychisch lijden zoals verslaving en zelfmoord.

Het kan gaan om allerlei vormen van eigenaardig gedrag – waaronder verslaving als symptoom een voorname plaats bekleedt – die opzien baren of ongerustheid, angst en onbegrip wekken bij de gezinsleden of in de nabije omgeving. Er is nog een hele weg te gaan om daar wat openheid in te brengen. Het lijkt erop dat er een soort van zwijgplicht bestaat op grond van schaamte en angst.

Het ligt in de psychiatrie soms moeilijk de diagnose te onthullen en aan de betrokkene mee te delen. Het is niet niets, dat je met een erfelijke afwijking rondloopt die de hersencellen aantast en waar geen genezing voor is. Dat klinkt heel akelig. Alles hangt ervan af hoe je dat nieuws brengt en hoe je dat kadert. Bipolair zijn is op zich nog geen doodvonnis en ook geen krankzinnigverklaring. Op vele gebieden is het ook geen hinderpaal op de weg naar het succes.

Het is niet zo gemakkelijk iemand te vertellen dat hij of zij waarschijnlijk psychotisch of bipolair is, want wat betekent dat dan voor hem of haar? Begrijpen we elkaar dan wel? Dat vergt heel wat onderlinge uitleg om daar klaar in te zien. Je kunt wel verwijzen naar voorbeelden van bekende mensen die iets gelijkaardigs hadden. Als je dat een beetje uitkiest, zal de persoon vaak verklaren zich erin te kunnen herkennen.

Dat bevestigt in mijn ogen de diagnose die ik voor ogen had. Het accepteren van die diagnose is geen makkie, omdat de symptomen vaak als deel van de persoonlijkheid worden gezien, waar je geen afscheid wilt van nemen. Dat is trouwens de bedoeling ook niet. Behandeling van psychiatrische patiënten in het algemeen en middelengebruikers in het bijzonder is, wat mij betreft, niet gericht op een verandering van persoonlijkheid.

Waar het wel om gaat, is proberen te begrijpen waarom je in zekere zin anders bent dan de meesten en hoe zich dat uit. Dat zal je op weg zetten naar strategieën om beter met de kwaal om te gaan en je inwendige demonen te overwinnen.

Foto: Jacquelinekato (Pascal Kirchmair) / CC BY-SA (https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0)