Vanaf 1 februari kunt u op de zender Play4 van maandag tot donderdag om 19u55 afstemmen voor het gloednieuwe programma ‘Dag Dokter’. In deze nieuwe reeks volgt de zender elke dag drie gepassioneerde huisdokters, vanop de eerste rij. Zowel bij hun consultaties, als bij hun huisbezoeken, als bij hen thuis. De huisdokters komen uit alle uithoeken van Vlaanderen. Ook huisarts Peter Van Breusegem zal deelnemen aan het programma. Ik had een inspirerend gesprek met hem.

Dokter, hoe bent u in het programma beland?

“Iemand van het productiehuis ‘De mensen’ heeft me opgezocht en gevraagd of ik aan het programma wilde meewerken. Ik vermoed dat deze medewerker me kende, omdat hij ook in het centrum van Brussel verblijft. Nadat hij uiteengezet had wat de bedoeling van het programma was, heb ik meteen toegezegd.“

Waarom heeft u besloten om deel te nemen?

“De voornaamste reden is dat ik vind dat het beroep van huisarts te lang onderbelicht is gebleven. Ook op televisie. Al mijn hele loopbaan lang ben ik bezig om de huisartsengeneeskunde in de kijker te zetten en om de noodzaak en de voordelen van de eerstelijnsgeneeskunde te belichten. Ik ben dan ook meteen ingegaan op het verzoek van de programmamakers van VIER. Om zo mensen te inspireren om gebruik te maken van onze dienstverlening. En misschien kan het jongeren ook motiveren om zelf huisarts te worden. Zij zijn vaak verwonderd over wat wij allemaal doen.”

Hebben veel mensen dan een verkeerd beeld van de huisartsengeneeskunde?

“Ja, zeker hier in Brussel waar veel mensen meteen naar het ziekenhuis gaan als ze een medisch probleem hebben. Dat heeft te maken met de Franstalige mentaliteit op het vlak van geneeskunde. In deze visie staat het ziekenhuis centraal en veel mensen gaan meteen naar een specialist met een medisch probleem, omdat ze vinden dat hij of zij het meest geschikt is om hun klacht te behandelen. Dat leidt tot allerlei problemen, waaronder een versnipperd medisch dossier. Als iemand voor de ene klacht naar Brussel gaat en voor een andere naar Leuven, dan zit zijn of haar medisch dossier op verschillende plaatsen en dus heeft niemand meer een algemeen overzicht. De huisarts heeft dat wel.

De aanpak in de eerstelijnsgezondheidszorg is globaal, integraal en longitudinaal. Globaal staat voor de ontmoeting met een persoon, die meer is dan de optelsom van zijn organen. Wij richten ons op de hele mens. Het lichaam en de geest vormen een eenheid.

Integraal betekent dat we de zorgvraag in een geheel zien waar ook gezin, school en arbeid om de hoek komen en dat we beschikken over een palet van mogelijke invalshoeken om de vraag met het aanbod op elkaar af te stemmen.

Longitudinaal betekent dat we de mensen volgen van de wieg tot het graf als het ware. Over de jaren ontstaat een hechte band van intimiteit, vertrouwelijkheid en geborgenheid. Dat is het voorrecht van de huisarts, dat hij telkens weer die verstandhouding kan aangaan en verder uitbouwen.”

Ik dacht net dat de drempel om naar een specialist te stappen hoger is?

“Ja, en bijgevolg wachten veel mensen dan ook te lang om hun klachten te laten behandelen. Met alle gevolgen van dien.”

Wat zijn volgens u de belangrijkste verschillen tussen een specialist en een huisarts?

“Een specialist bekijkt alles per orgaan, per symptoom en per klacht en zal ook vlugger zoeken naar een technisch antwoord op het probleem. Een huisarts daarentegen ziet de gezondheid als een positief gegeven dat verbeterd kan worden. Dat is een andere visie dan de ziekte bestrijden. Wij zien de mens als individu, een persoon die keuzes kan maken in het leven. Wij moeten als arts een dienende, luisterende rol spelen. Wij moeten ons ten dienste stellen van de patiënt stellen en niet omgekeerd, wat je vaak in ziekenhuizen ziet gebeuren. Mensen worden daar allemaal ingepast in een procrustesbed[1], om het oneerbiedig te uit te drukken. Pas je daar niet in, dan val je uit de boot. Dat is zeker zo bij psychiatrische patiënten die verschillende aandoeningen hebben. Zij worden vaak van het kastje naar de muur gestuurd. “

Hoe lang hebben de programmamakers u gevolgd?

“De opnames hebben een week geduurd. De filmploeg heeft verschillende camera’s geïnstalleerd zodat ze alles vanop afstand konden volgen. Het was eerst de bedoeling dat een van de makers naast mij zou zitten tijdens de raadplegingen, maar dat plan is afgevoerd om zo weinig mogelijk de normale gang van zaken te verstoren. We hebben wel toestemming gevraagd aan iedereen die te zien zal zijn in de serie.”

Vond u het leuk? Waarom wel, waarom niet?

“Ik vond het heel leuk om te doen. Mijn pensioen is in aantocht en ik loop al heel lang rond met het gevoel dat ik nog iets wil vertellen over mijn loopbaan. Ik heb een heel mooie carrière gehad, die evenwel zeer horizontaal verlopen is. Al 25 jaar doe ik weinig anders op professioneel gebied dan huisartsengeneeskunde. Het is dus geen loopbaan waarbij je van een lager naar een hoger niveau opklimt.

Na 25 jaar heb ik met veel patiënten een band opgebouwd die heel sterk blijkt te zijn nu mijn pensioen nadert. Veel mensen zijn dan ook bezorgd en vragen me of ik nog wel zal blijven werken of ze hebben angst dat er binnenkort wellicht een einde komt aan onze relatie.

Voor mij was het heel belangrijk dat respectvol wordt omgegaan met mensen die naar de huisarts komen om hun verhaal te doen. Ik moet zeggen dat de filosofie van het programma zoals mij dat is uitgelegd, me wel beviel, omdat die menselijke benadering ervan bij het begin in zat. Het is nooit de bedoeling geweest om iemand belachelijk te maken. Wel wilden we laten zien welke thema’s er in het kabinet zoal besproken worden. Het was wel confronterend om mezelf terug te zien. Sommige dingen die je doet en die je normaal gaat vinden, blijken bij het terugkijken niet zo evident te zijn.”

Is er u iets speciaals bijgebleven van tijdens de opnames?

“Wat me vooral is bijgebleven, is het diepe vertrouwen dat de zorgvragers, of toch een groot aantal onder hen, in me hebben. Ze komen met heel menselijke verhalen naar mij toe. Het gaat daarbij doorgaans om zeer eenvoudige mensen die geen hoge rang in de maatschappij bekleden.

We zijn als huisarts ook vaak aanwezig bij belangrijke momenten in het leven van de zorgvragers. Zo is me de raadpleging van een jong koppel sterk bijgebleven. Het gaat om een Afrikaanse jongeman die zijn echtgenote komt voorstellen. Zij blijkt zwanger te zijn. Dan sta je daar als huisarts te kijken op iets wat in hun leven gebeurt en wat hen altijd bij zal blijven. We maken zowel vreugde als verdriet mee en dat schept een hechte band.

Het is die innigheid en die intimiteit die het beroep van de huisarts zo bijzonder maken. Dat je zo dicht bij de mensen staat. Dat je dingen meemaakt in hun leven die van bijzondere betekenis zijn.”

Waarom zou u de mensen aanraden te kijken?

“Ik zou iedereen aanraden om te kijken, omdat het toch om zeer alledaagse dingen gaat waarin iedereen zich kan inleven. Het gaat niet om heroïsche ingrepen door koene chirurgen, maar wel om dingen waarbij de meesten onder ons zich toch iets voor kunnen stellen. Het gaat ook vaak om zeer kwetsbare mensen waar we voor zorgen. Dikwijls komen zij bij ons terecht op een crisismoment in hun leven. Wij dienen als huisarts voor iedereen open te staan en we moeten ons zo goed mogelijk proberen te verplaatsen in de leefwereld van de hulpvrager. Het gaat om hem of haar en niet om ons. Een van onze taken als hulpverleners in de eerste lijn is om de hulpvrager toegang te verschaffen tot de diensten die voor hem of haar noodzakelijk zijn. De hulpverlening in Brussel is een doolhof waarin velen verloren lopen. De huisarts is de poortwachter van dat systeem.

Ik hoop echt vurig dat het programma de kijkers ertoe zal aanzetten de beroepskenmerken van de huisartsengeneeskunde met een andere bril te bekijken. En ook dat heel veel mensen zullen beseffen op welke momenten in hun leven de huisarts van nut kan zijn. We zien namelijk nog te vaak dat veel hulpvragers de huisarts voorbijsnellen om zich naar de specialist te reppen. Jammer genoeg vinden zij daar niet altijd de beste toegang tot de zorg die ze nodig hebben.”

[1] In een machteloze, pijnlijke positie brengen.

 

Geschreven door Karolien Selhorst.