Ga naar de huisarts voor het te laat is

Kom op tegen Kanker heeft samen met de Belgische Cardiologische Liga en de Diabetes Liga de oproep ‘Stel contact met je arts niet uit’ gelanceerd om mensen aan te sporen hun huisarts een bezoek te brengen.Tijdens deze coronacrisis hebben immers heel wat mensen hun zorg uitgesteld, ook al hebben ze verontrustende klachten. Dat is alarmerend, stelt huisarts Peter van Breusegem vast. Hij roept dan ook iedereen – vooral chronische patiënten en mensen met psychische problemen – op om hun huisarts een bezoek te brengen.

Peter, vind je het een goed initiatief om mensen op te roepen naar de huisarts te gaan?

“Ja, zeer zeker. We hebben heel wat achterstand in te halen in de gezondheidszorg. De normale praktijk herneemt en het is belangrijk dat we weer aandacht hebben voor de chronische patiënten zoals diabeten en mensen met een hoge bloeddruk en voor mensen met geestelijke gezondheidsproblemen zoals depressie, angststoornissen, enz. Door de lange isolatie krijgen die ziekten namelijk vrij spel. Ik zou dan ook deze laatste groep in het bijzonder willen oproepen om over hun problemen en angsten te praten met hun huisarts.

Daarnaast hebben veel mensen iemand verloren door het coronavirus. Zij hebben vaak geen afscheid kunnen nemen van hun geliefde, hebben geen begrafenis kunnen organiseren enz. Daardoor hebben zij het nu extra moeilijk om met hun verlies om te gaan.”

Hoe ga jij als huisarts om met die mensen die een dergelijk verlies hebben geleden?

“In de eerste plaats moet je als huisarts een luisterende houding aannemen. Je moet die mensen het gevoel geven dat ze er mogen over praten, dat ze zich niet hoeven te schamen. Rouw is een vorm van posttraumatische stress waarbij mensen zich vaak schuldig voelen. Ze blijven achter met gevoelens dat ze nog meer hadden moeten doen voor de overledene. In de context van corona is dat gevoel nog sterker en voelen veel mensen zich tekortschieten en blijven ze achter met gevoelens van onvermogen en woede.

Vervolgens maak ik een inventaris van de positieve en negatieve kanten en als die persoon een goed overzicht heeft, dan is er niets aan de hand en dan kan de tijd de wonde helen. Rouw is namelijk een natuurlijk en normaal proces. Hoe liever je iemand ziet, hoe moeilijker het is. Heeft die persoon het overzicht niet meer, dan moeten we ingrijpen.”

Stuur je die mensen dan door?

“Nu, ik kijk eerst wat die persoon zelf kan doen. Dan kijk ik wat ik kan doen, en als we er niet uit komen, gaan we na of er geen vorm van gespecialiseerde zorg is. Ik moet namelijk vermijden om al die mensen massaal door te sturen, want daar is de geestelijke gezondheidszorg niet op voorbereid. We doen dat alleen met die mensen die daar de meeste nood aan hebben. De toegankelijkheid van de geestelijke gezondheidszorg in Vlaanderen is nu eenmaal erbarmelijk: ofwel zijn er lange wachtlijsten ofwel is de zorg onbetaalbaar. Wij zouden daar als maatschappij een grotere inspanning moeten voor doen.”

Hoe bedoel je?

“Nu, ik denk dat er door de coronacrisis al een mentaliteitswijziging is gekomen. Mensen beseffen vandaag de dag meer dan ooit wat het belang is van een goede gezondheidszorg. Dat zie ik ook in mijn straat. Elke dag komen alle bewoners op straat om te applaudisseren voor de zorgverleners. Dat doet enorm veel deugd.”

Vrees je nu voor een epidemie van geestelijke problemen door het coronavirus?

“Ja, ik voorzie wel dat er wat opruimwerk zal zijn van dingen die aan de aandacht zijn ontsnapt of die niet de juiste respons hebben gekregen. We worden stilaan wakker uit onze ‘doornroosjesslaap’ en nu moeten wij weer gaan kijken naar andere urgente zaken op de agenda.”

Vind je dat de Belgische overheid tekort is geschoten?

“Nu, achteraf bekeken is het gemakkelijk om kritiek te geven. Wij hebben als land prioriteiten gesteld en een beleid gevoerd dat gestoeld was op de mening van virologen en andere deskundigen. Een fout die we misschien gemaakt hebben, is dat alle aandacht is gegaan naar ziekenhuizen en intensieve zorgen en dat we te weinig aandacht hebben gehad voor woonzorgcentra, huisartsen, chronische patiënten en dergelijke. Maar ik vind niet dat we dat de overheid moeten verwijten. We zaten in een crisis en we hebben gedaan wat we konden. Nu is echter de tijd rijp om te kijken naar de gevolgen: mensen die geïsoleerd zijn geraakt, die niet de nodige zorg hebben gekregen enz. Mijn moeder bijvoorbeeld is een erg nette dame en zij heeft wekenlang zonder poetshulp gezeten. Dat klinkt misschien belachelijk, maar voor haar is dat enorm belangrijk. Ook voor het sociale contact.”

Ga jij je patiënten nu proactief uitnodigen om naar de praktijk te komen?

“Neen, die luxe heb ik niet. Ik ben als huisarts al overbevraagd en heb dus mijn handen meer dan vol. Wat ik wel probeer te doen, is voldoende tijd uittrekken voor die mensen. “