Ontslaving: stresshormoon

Wie voor iets bang is, weet tegen wie zich te weren, maar degene die voor niets bang is, is bang voor alles. Ieder van ons heeft een achilleshiel, maar waar onze kwetsbare plek zich bevindt, is geheim. Dat zal in de loop van het hulpverleningsproces misschien ooit aan het licht komen.

In ons leven als individu en in onze samenleving is angst een normaal en noodzakelijk verschijnsel, dat ons tegen roekeloosheid en gevaren beschermt. Het is terzelfdertijd ook een gebeuren dat in ons lichaam iets doet. Het is een emotie, en emoties beperken zich niet alleen tot het geestelijke, maar ook gaan ook gepaard met lichamelijke verschijnselen.

Angst doet wat met je, en het doet wat met je lichaam, en dat kan zelfs te veel worden. Dat je begint te voelen dat het niet normaal meer is. Dat komt onder meer door toedoen van een aantal hormonen, waaronder adrenaline wellicht het bekendste is. De naam is redelijk ver doorgedrongen in ons dagelijkse taalgebruik.

Een hormoon is een boodschapper. Een scheikundige stof die zich via de bloedstroom in het lichaam verspreidt en daar reacties in de doelwitorganen oproept. Elk hormoon heeft zijn doelwit, en adrenaline heeft er nogal veel. Het gaat overal in het lichaam voor extra activiteit zorgen.

Adrenaline is het stresshormoon bij uitstek en heeft een effect op zowat alle inwendige organen. Het vernauwt de pupil van het oog om scherper te kijken. De hartslag gaat omhoog en je gaat sneller ademen. Je bloedsuikergehalte stijgt. De maag scheidt meer zuur af en de darmen gaan stilliggen om geen energie te verbruiken. Je bloeddruk gaat omhoog. De spieren gaan meer gespannen staan.

Het is een heel programma. Een reflex die in ons en wellicht in alle zoogdieren ingebouwd is en die berust op een lange biologische evolutie. Het lichaam bereidt zich op die manier voor op een plotse inspanning in het kader van de ‘Fight or Flight-reflex’. Vechten of vluchten, dat is waar je klaar voor bent tijdens een adrenaline-opstoot.

Voluit zou je het kunnen hebben over Freeze, Fight, Flight en Faint. Aan vechten en vluchten gaat namelijk een vriesreactie vooraf: stil blijven zitten om geen aandacht te wekken. De natuur heeft dat zo voorzien en het is een mechanisme dat we wellicht met de meeste zoogdieren gemeen hebben. Faint betekent bezwijming, ook nog een mogelijkheid.

---