Universele verklaring

Mensenrechten

“De Rechten van de Mens zijn niet universeel. Die tekst dateert van toen het Westen baas was in de hele wereld. ” Het citaat is van de Vlaamse NVA-politicus Peter De Roover, fractieleider van zijn partij in het Belgische federale parlement. Ik sta mijlenver van die man af in het ideologische vlak, maar voor een keer heeft hij gelijk.

Ik heb geen probleem met de principes van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens, en ik ben er zeker niet tegen. De kwestie is alleen maar of dat woord ‘universeel’ wel gepast is. De UVRM is door de VN aangenomen in 1948 in de nasleep van de Tweede Wereldoorlog, toen vele landen nog gekoloniseerd waren, met name in Afrika.

Wat al de hypocrisie aantoont. In elk geval zaten vele landen niet aan tafel, omdat ze toen nog niet bestonden. Na 1960 zag de wereldkaart ziet er heel anders uit. We zijn intussen zeventig jaar later en de tekst gaat nog altijd mee, ondanks de evolutie van de wetenschap en de zeden. De tekst verbeteren zal moeilijk zijn, zolang zich geen nieuw moment voordoet zoals in 1948.

Het vergde toen al heel wat getouwtrek achter de schermen om de tekst aanvaard te krijgen, en dan alleen als niet-bindend. Het zou in de huidige omstandigheden met meer dan 250 landen in de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties misschien niet mogelijk blijken. We zullen het er dus moeten mee doen.

De voornaamste verdienste van de tekst is dat we geen betere hebben. Hij blijft een ijkpunt in de ontwikkeling van de mensenrechten. Dat is nog geen reden om er een wapen van te maken in de vestiging van de Westerse culturele hegemonie. Dat is toch iets wat ik vaak zie gebeuren, dat er stemmen opgaan die de Verklaring gebruiken, om aan te tonen dat ‘wij’ beter zijn dan de anderen, omdat ‘wij’ de UVRM hebben, en zolang zij die niet aanvaarden, hebben zij die niet, en daarom zijn ze dus minderwaardig.

Er is geen reden tot morele superioriteitsgevoelens. Als iedereen voor eigen deur veegt is heel de straat schoon. We hebben in eigen land ook nog mensenrechtenproblemen op te lossen, met name wat onze gevangenen en psychiatrische patiënten betreft, of het opsluiten van gezinnen met kinderen in het vooruitzicht van uitwijzing. Ik denk niet dat het Peter De Roover was die daaraan gedacht heeft.

---