Rol van de huisarts in de zorg rond middelengebruik: deel 2

Luisterend oor

Als de gebruiker bij mij als huisarts terechtkomt, begin ik principieel met een debriefing. Dat betekent dat je aandachtig luistert naar het verhaal van de hulpvrager om het probleem dat zich zelden tot verslaving beperkt, uitgebreid in kaart te brengen. Wat zijn de voordelen en de nadelen van het gebruik. Wat is er de zin of de betekenis van? Wat zijn de gevolgen van het gebruik?

Dat zal automatisch leiden naar de vraag of er geen alternatieven zijn voor de verslaving. Bij voorkeur volgt er ook een algeheel gezondheidsonderzoek. We kunnen zo snel te weten komen of er geen infectieus risico is in de zin van hepatitisvirus, syfilis of hiv. Intussen kijk je wat nog meer kan. Verzorging van het gebit is nodig bij veel hulpvragers in de gevorderde stadia. Huidabcessen en aderontsteking kunnen voorkomen, door intraveneus gebruik, naast de gevolgen van verwaarlozing zoals vitaminetekorten en gebrekkige hygiëne.

Er is dikwijls bij het begin veel medisch werk te doen, maar dat mindert na een tijd, naarmate de gezondheid beter wordt en de behandeling hopelijk aanslaat. Meestal zijn er ook sociale problemen die dringend aangepakt moeten worden: in orde zijn met het ziekenfonds of het OCMW, in België de gemeentelijke dienst die sociale noodsituaties kan verhelpen. Sommigen komen in aanmerking voor een vervangingsinkomen.

Er zijn heel wat stappen te ondernemen en als de persoon rustiger is geworden en daarin meegaat, kan de gebruiker eens goed gaan nadenken over dat gebruik van hem of haar, en of er niet iets aan te doen is, om tenminste toch al de schadelijke gevolgen te beperken.

Het middelengebruik is namelijk in veel gevallen in plaats van een lust een last geworden. De betrokkene ervaart de verslaving als duur en beperkend en begint erover na te denken om ermee op te houden of er iets anders mee te doen. Op die manier kan het misschien tot een motivatieproces komen. Je moet het eerst een beetje willen.

Als er een begin van motivatieproces is, kunnen we dat verder voeden aan de hand van literatuur en internet met overwegingen die het verlangen naar stoppen doen groeien. De hoop moet voet kunnen vatten dat er een ander leven mogelijk is.

De motivatie tot verandering zal afhangen van de balans tussen de voor-en nadelen van het gebruik: wat krijgt iemand voor zijn of haar geld, om het zo maar te noemen.

---