Ontslaving: serotonine

Dat is een hele mondvol, maar we maken eruit op dat de hedendaagse antidepressiva de stofwisseling van serotonine op de korrel nemen. Dat is alweer zo een molecule in de hersenen die nodig is voor de overdracht van prikkels tussen zenuwcellen in de hersenen. De neurotransmitters serotonine en noradrenaline horen voor deze prikkeloverdracht te zorgen in bepaalde hersengebieden die met ons gemoed te maken hebben.

Als je er meer van hebt, ben je opgewekter. Deze neuromediatoren dragen een boodschap over van de ene cel naar de andere. Daarbij is er een cel die zendt en een andere die ontvangt. Elke zenuwcel heeft haar plaats en haar uitlopers in een ongelofelijk vertakt netwerk. Bij echt depressieve mensen is het serotoninegehalte in de hersenen laag. Als je dat kunt opkrikken, zul je zien dat het beter gaat;

Bij ernstige depressie werkt de overdracht van prikkels tussen zenuwcellen in die hersengebieden niet goed meer. Antidepressiva grijpen in op dat mechanisme, waardoor de werking van sommige neuromediatoren wordt aangezwengeld, in wezen door hun afbraak te remmen. Als de behandeling aanslaat, kun je nagaan of het gemoed inderdaad opklaart, of er aanzetten zijn tot initiatief, of dat de glimlach op het gelaat teruggekeerd is.

Niet van de ene dag op de andere, maar na een tijdje. In zekere zin is dat wonderlijk, dat er pillen zijn die dat kunnen. Het kan bevreemding wekken dat er medicijnen bestaan die ingrijpen op het humeur en de ziel bevrijden uit haar kluisters van uitzichtloosheid en afwijzing.

Soms gaat het om dezelfde moleculen die we op de drugsmarkt vinden als die we medisch voorschrijven. Het is een beetje akelig idee toch dat we door toedoen van scheikundige stoffen ingrijpen op onze eigen geest, of op die van iemand anders, in het geval van de huisarts. Ons bewustzijn is toch het intiemste en het kostbaarste wat we hebben.

Toen ik nog student geneeskunde was en ik tot de ontdekking kwam dat er geneesmiddelen bestaan die op de geest ingrijpen, was ik daar eerst even niet goed van. Het was een schokkende ontdekking, die een bedreiging inhield, want ik was nogal bezorgd om mijn eigen geestelijk functioneren in die dagen. Het schrikbeeld is dat je iemand anders zou worden, doordat je een middel gaat slikken.

---