Ontslaving: PTSS

De posttraumatische stressstoornis (PTSS) is een psychische aandoening die in de voormalige DSM-IV was ingedeeld bij de angststoornissen. In de huidige DSM-5 is de stoornis opgenomen in een nieuw hoofdstuk, Trauma- en stressor-gerelateerde stoornissen.

De aandoening is het gevolg van dramatische gebeurtenissen waar het leven of de lichamelijke gezondheid op het spel staan en die het trauma vormen. Neem nu oorlog of andere gewapende conflicten. Uit de eerste wereldoorlog kennen we het shellshock syndroom, en uit de tweede battle fatigue en het concentratiekampsyndroom.

In de jaren zestig en zeventig en tot op heden was er in de VS het Vietnamveteranensyndroom en recenter het Balkansyndroom bij onze eigen oud-strijders. Ook grof geweld, agressie of bedreigingen, overval, beroving of marteling, of ook machtsuitoefening in de huiselijke sfeer, zoals pedofiele handelingen of incest, kunnen het syndroom uitlokken.

Na een traumatische bevalling kun je postpartum PTSS krijgen, en na verlies van een dierbare krijg je een rouwproces voorgeschoteld, wat een aparte vorm is. Ook slachtoffers van langdurig ernstig pesten en getuigen van dergelijke wantoestanden die niet hebben ingegrepen en daarom schuldgevoelens kweken, hebben ermee te maken.

Een bonte opsomming. Het kenmerkend symptoom is de herhaaldelijke en steeds weerkerende herbeleving onder de vorm van nachtmerries of flashbacks die de vreselijke gebeurtenis steeds weer als een film voor het geestesoog afspelen. De betrokkene ontwikkelt allerlei strategieën om met die pijnlijke herinnering om te gaan, door die te vermijden of proberen emotioneel uit te schakelen.

Dat is niet zo eenvoudig als het klinkt, want wat je door de deur naar buiten jaagt, komt langs het venster weer binnen. Tenzij je je helemaal afsluit en in een zombieachtige toestand vervalt.

Van PTSS is pas sprake wanneer de symptomen langer dan een maand duren. Wanneer ze korter dan een maand duren, spreekt men van acute stressstoornis. PTSS is met behandeling te genezen of te verbeteren. Soms kan dat ook spontaan gebeuren, maar dat gaat niet altijd vanzelf.

PTSS kan door ongunstig verloop leiden tot symptomen die tot het depressieve gamma behoren: neerslachtigheid, prikkelbaarheid, achterdocht, irritatie, hevige schrikreacties en vooral slaapstoornissen.

---