Ontslaving: huisarts

Wat mij persoonlijk betreft: ik zit natuurlijk in de bijzondere positie van de huisarts. Ik luister naar al die verhalen en waar mogelijk probeer ik ten goede tussen te komen. Na veertig jaar carrière wil ik er nog een keer beknopt een paar dingen over vertellen. Niet zonder mezelf ook weer in vraag te stellen. Daarna zal ik erover zwijgen.

Niemand is neutraal. Je neemt als huisarts ook een positie in. Je kunt jezelf niet zomaar wegcijferen in de vergelijking. Kan ik iets zinnigs en vooral iets nieuws aan en over de gebruiker vertellen in een boek als dit, dat zich tot iedereen richt? Ik hoop van wel.

Het eerste waar je moet op letten als je het over verslaving hebt, is dat je niet zelf met allerlei stereotiepe vooroordelen aan komt zetten. De verleiding is altijd groot om te denken in termen van de Polen zijn dit en de Fransen zijn dat. Daar schiet je nooit mee op. Ik hanteer liever wetenschappelijke maatstaven, en daar moeten we verstaanbaar over durven praten, zonder iemand te kwetsen.

Ik wik en ik weeg mijn woorden en zal meestal vermijden termen te kiezen waarin al van tevoren een veroordeling vervat ligt, zoals het woord ‘verslaafde,’ dat ik vermijd. Dit is een boek over verslaving, wat een gedrag is. Dat woord is wel toegelaten. Het is geen kenmerk en ook geen noodlot. Verslaafden (sorry) zijn mensen, individuen en persoonlijkheden als ieder ander.

Ik vind dat we als hulpverlener elke hulpvrager met respect en mededogen moeten bejegenen, en dat die houding niet plotsklaps moet veranderen wanneer onverhoeds blijkt dat we met een gebruiker te maken hebben. Van bij het eerste begin probeer ik te starten vanuit een onbevangen houding die stoelt op respect en authentieke nieuwsgierigheid, om meer te vernemen van het verhaal dat de vrager ons te vertellen heeft.

Het begint en het eindigt met luisteren. Dat is wat goede huisartsen doen. Een aandachtig oor bieden. En kijken doen we natuurlijk ook, van zodra  de persoon in de deuropening staat.  Je ziet meteen allerlei dingen die het verhaal kaderen, of juist niet. Luisteren neemt tijd, maar kijken doe je in een oogopslag. Dat gaat zich in het gesprek verweven en is bij gebruikers niet anders dan bij andere hulpvragers.

---