Ontslaving: de klachtenmarkt

Er zijn natuurlijk altijd middeltjes verkocht tegen hoofdpijn en zwaarmoedigheid. Er is altijd een klagende mensheid geweest en elk tijdperk of land heeft naarstig gezocht naar middelen om die kwalen te verhelpen. Lieden die lijden, zijn vaak tot grote offers bereid om hun pijn te verminderen. Er ontstaat dus automatisch een markt, en die gaat zich organiseren rondom de vraag en het aanbod, rekening houdend met de obstakels die de overheid invoert.

In het industriële tijdperk krijgt dat een nieuwe dimensie, met firma’s die publiciteit maken en hun product in de markt zetten. Als het een verslavend middel is, dan is het succes wel verzekerd. De producent, of tenminste de verkoper, zet dan de verslaving aan, om de simpele reden dat er geld mee te verdienen valt. We hebben een gelijkaardig scenario gezien met Heroïne, dat ooit een bestseller van Bayer was.

Dan spreken we van de op een na laatste eeuwwisseling. La belle époque voor de eerste wereldoorlog, waar heroïne zowat de drug van de rijken was, die het zich konden veroorloven. Dat was eigenlijk hetzelfde procedé: in de afwezigheid van regelgeving een nieuw product verkopen waar mensen verslaafd aan raken, zodat het goede, want trouwe klanten worden. Ze komen er immers niet meer van los.

Later, zo meer in de jaren twintig, is de verkoop aan banden gelegd, maar tevoren kon dat allemaal. Valium werd een miljardenbusiness. Van 1969 tot 1982 was het de meest voorgeschreven pil in de Verenigde Staten. Roche heeft daar een fortuin aan verdiend. Intussen is het patent natuurlijk vervallen en zijn de prijzen laag geworden, wat minder winst oplevert voor de industrie, maar het blijft toch een zeer bekend merk.

Als de prijs laag is, kun je ook niet spreken van een financiële drempel. Het gaat dan om een zeer toegankelijk middel, behalve dat het in ons land allemaal wel aan de voorschriftplicht is onderworpen. In principe moet een arts het voorschrijven en een apotheker het afleveren. Dat is het officiële circuit en dan is het eigenlijk spotgoedkoop.

Er waren intussen heel wat andere firma’s op de kar gesprongen, met nagebootste moleculen met gelijkaardige effecten, soms een beetje verschillend in de details, maar altijd met hetzelfde aangrijpingspunt. De ene werkt wat korter, de andere wat langer, maar het komt op hetzelfde neer.

---