Meditatie en roesmiddelen: loslaten

Op eigen vleugels

De meditatieleraar moet de aandacht van de pupil weten te vangen, om die vervolgens ook weer los te laten. Dat geldt voor de meditatieles, maar het idee is ook toepasbaar in bredere zin. We verkeren af en toe in de gelegenheid dat we een of andere vorm van geestelijke leiding moeten geven aan iemand anders.

We kunnen anderen alleen maar helpen door voorop te lopen, en te proberen iets van onze ervaring en kennis door te geven aan anderen die die misschien kunnen gebruiken. Wat we daarbij als coach, buddy, meditatieleraar, of als arts, moeten vermijden, is te gaan overheersen. De verleiding zal altijd groot zijn wanneer we in aanraking komen met medemensen die op een of andere manier zwakker, of minder ontwikkeld zijn dan wij.

Kinderen, zieken, bejaarden en wat ons betreft vooral de psychiatrische patiënten. Het plaatst ons als hulpverlener of coach in een delicate verhouding, die ongelijk is op grond van de krachtverhoudingen, in termen van meer kunnen en meer weten. Wat we proberen is kennis en methodologie over te brengen, om de levenskwaliteit te verbeteren van degene die op onze kunde een beroep doet.

Als arts zal ik proberen de hulpvraag in haar veelvoud terug te brengen naar enkele praktische keuzes: de behandeling, maar ook andere aspecten. Als meditatieleraar laat ik dat arts zijn achterwege, en probeer ik de geest van de deelnemers te brengen op een plek waar ze nog niet zijn geweest.

Het uiteindelijke en achterliggende doel is een toestand van ‘eudemonie’. Dat is een in onbruik geraakte term uit het Grieks. Eu betekent ‘in orde’ en een demon is een geest. Voor de oude Grieken was je ziel in orde, als je alle geesten bij elkaar die in je huizen, met elkaar in overeenstemming hebt gebracht.

Een soort inwendige harmonie tussen al de tegenstrijdige gevoelens en verlangens die daar in ons binnenste door elkaar krioelen. De Grieken noemden dat geesten en wij mogen dat driften noemen. Wij kunnen pas echt iets voor anderen betekenen, als we zelf gelukkig zijn. Daarom moeten we streven naar een innerlijk evenwicht, en meditatie kan helpen om dat steen voor steen op te bouwen.

---