1980 – een controversiële film als momentopname

De film Cruising als momentopname

Cruising, de film gebaseerd op de roman van Gerard Walker, werd uitgebracht in 1980, maar pas in 1981 vertoond in Belgische bioscopen. De film veroorzaakte veel controverse – zeker met foto’s zoals die hierboven – maar bood tegelijkertijd een uniek inzicht in een relatief nieuw fenomeen voor het publiek: de homosubcultuur die in de Angelsaksische metropolen een toch wel explosieve groei doormaakte.

In het conservatieve Vlaanderen van die tijd voelden homoseksuelen zich vaak geïsoleerd en beperkt tot kleine gemeenschappen. Het was dan ook choquerend om in deze film te zien hoe inmiddels een levendige gay scene zich in de wereldsteden waar vrijheid en openheid heersten, had opgetrokken. Mannen die meerdere keren per dag seks hadden met anonieme partners waren hier geen uitzondering meer.

Cruising speelt zich af in New York – overigens het epicentrum voor homoseksuelen die op zoek waren naar decadente feestjes, vluchtige contacten en roes – waar een undercover agent, gespeeld door de legendarische Al Pacino, een seriemoordenaar moet zien te ontmaskeren. Hiervoor moet de agent zich onderdompelen in het homomilieu, met name de sm-scene.

De film kreeg destijds kritiek vanwege zijn inhoud en was geen commercieel succes. De opnames werden zelfs regelmatig verstoord door homoactivisten die vreesden dat hun geaardheid verkeerd werd voorgesteld. Hoewel de Cruising een enigszins vertekend beeld gaf en vooral de extreme aspecten benadrukte, kwam er toch aandacht voor een realiteit die er wel degelijk was: de opkomst van de homocultuur en de toename van de invloed van de homogemeenschap als consumenten. Het markeerde het begin van de ‘gay economics’, waarin een sfeer van grenzeloze seksuele bevrijding heerste en plekken ontstonden voor snelle, anonieme ontmoetingen, variërend van parken, openbare toiletten, sauna’s, stranden tot bars, soms zelfs in duistere uithoeken.

In retrospect zie ik deze film als een momentopname van de wereld zoals die was vóór de uitbraak van de aidsepidemie, die het volgende decennium ingrijpend zou beïnvloeden en het reeds bestaande activisme zou aanwakkeren en radicaliseren. De gay cultuur begon toen grote invloed uit te oefenen op mode, muziek, entertainment en de hele popcultuur, met iconen als Freddie Mercury, Michael Jackson, Grace Jones en David Bowie die het voortouw namen.

Verteld door Peter van Breusegem. Geschreven door Hanna Brems.

Bronnen

https://en.wikipedia.org/wiki/Cruising_(film) Geraadpleegd op 10/12/23.

https://www.vprogids.nl/cinema/films/film~345050~cruising~.html Geraadpleegd op 10/12/23.

Foto: Al Pacino als Steve Burns, de politieagent die undercover gaat als lid van de gay S&M-scene in New York City. Bron afbeelding: Cineaste.com

---