Sprokkelmaand: nabeschouwing

Het landschap is er sterk en versleten, en van een indrukwekkende oudheid, en het bevat zowat de moederwortels van onze christelijke beschaving. Daar ben ik tot rust gekomen, en heb ik de besluiten bevestigd die ik in Ars voorbereid heb. Het is tijd om met de waanzin te stoppen.

Het is nuttig en nodig de beperkingen van dit leven te aanvaarden, en binnen dit benepen kader te proberen je invloed te laten gelden in de samenleving. Op aansporing van mijn moeder ben ik sinds mijn prilste leeftijd er steeds van uitgegaan dat ik voor meer in de weg ben gelegd. In 2000 was ik 44 jaar oud, en het zag er naar uit dat ik mijn vijftien minuten beroemdheid al had gehad.

Ik heb de neus gestoken aan het raamkozijn van het letterkundige succes, en werd vervolgens ertoe veroordeeld te leven van de herinnering aan het succes. Er lag geen lachend ochtendgloren meer in het verschiet. Ik verzorgde mijn zieken en ik maakte tekstjes die ik op een weinig bekende site op het internet plaatste, als enige uitlaatklep.

Al die tijd ben ik in het geheim bezig geweest met de Godsontmoeting? Niet dat ik mag zeggen dat ik in een instortingsgebed God zelf heb ontmoet. Maar ik ben er wel verrekte dichtbij geweest. Ik denk wel dat hij het was, maar ik heb er geen bovennatuurlijk bewijs van. Alleen maar dat het strookt met de literatuur.

Vroeger kwam het wel voor, dat Hij in Zijn Ondoorgrondelijk Raadsbesluit de menselijke ziel zo nader kwam, dat er een feit ontstond, dat niet met natuurlijke wetten te rijmen viel. Het is op zich niet uitgesloten dat de verborgen god uit zijn schuiloord treedt, zoals de grensverleggende ervaringen van de Heilige Teresa aantonen, maar de echte mystieke prijzen worden meestal op het einde van de rit uitgedeeld, aan uiterst begaafde atleten van het schouwgebed.

Intussen kan iedereen God benaderen met zijn eigen middelen, in de persoonlijke meditatie, die je zelf verricht. Ik noem het maar even zo bij gebrek aan een betere term. In het Frans is er een term die perfect weergeeft wat ik bedoel, met name oraison mentale. Onze moderne taal is zo rijk geworden dat ze heel wat nuanceringen van het bidden en het gebed is kwijtgespeeld.

Het is mijn persoonlijke overtuiging die ik me door urenlange lectuur heb gevormd. In de bijbeldunne bladzijden van de correspondentie van de eerwaarde vader Johan Jozef Surin s.i. komt een nabijzijn tot God bovendrijven, dat de lezer met afgunst en begeerte vervult, en hunkering naar zoveel samen zijn met de hemelse bruidegom.

Dat diepe uit elkander putten terwijl de ene zich in de andere stort. Osmose met het mysterie, maar dat zijn weer moeilijke woorden, die we uit moeten leggen, daarom gooien we het even over een andere boeg.

Het is zowel mediteren als bidden wat die mensen daar doen. Het komt daarbij soms tot zeer diepe ervaringen die nog altijd hun waarde hebben voor de zoekende mens van vandaag. Het mag een beetje zalvend klinken, het is toevallig de waarheid. Hoe dan ook is meditatie en/of gebed ook voor de moderne gemiddelde Westerse intellectueel, zoals ik er zelf ook eentje ben, een uitstekende manier om het geestelijk evenwicht te bewaren. Het kost niets anders dan een beetje tijd in relatieve afzondering, zeg maar een kwartier of een halfuur per dag minimaal, maar het mag ook een beetje meer zijn.

Beginners kunnen om leiding verzoeken, zeker als het katholieke medemensen betreft. Hoewel de moderne mens vaak deze idee van leidinggeven aan de zoekende ziel verwerpt, kan het toch wonderen verrichten bij degenen die twijfelen, scrupules hebben of vastraken op hun weg. De goede zieleherders, die helaas zeldzaam worden, die kenden dat, en die wisten hun pupillen een einde verder te brengen.

De Heilige Teresa zowel als Pater Surin hebben moeten meemaken hoe erg het kan zijn de verkeerde biechtvader te hebben genomen. Zeker geesten met een mystieke inslag, en die zijn er vandaag de dag meer dan je denkt, zijn gebaat met een zielenherder die openstaat voor bovennatuurlijke verschijnselen. Vele biechtvaders hebben die openheid hoegenaamd niet, en doen niets anders dan hun pupil gevangen houden in de waarneembare realiteit.

Met mijn eigen meditatie wil ik liever niet iemand anders de macht over het proces toekennen, en ik doe het zonder gewetensdirecteur. Het is dan ook niet echt bidden wat ik doe. Toch is het ook voor mij een zoete toestand. Ik zit er nog over na te piekeren hoe je oraison het beste kunt vertalen: overgavegebed is iets anders, rustgebed doet denken aan Molinos, liever iets neutraals. De bidstonde? Meditatiegebed? Overpeinzing? Het peinsgebed. Het geestelijk gebed of geestgebed? En als er een ingestort gebed optreedt? Waarbij het contact optreedt?

Een mystieke inslag is echter niet genoeg. Om het spoor bijster te worden is er minstens een vorm van gezag die je moet aanvaarden en dat is de autoriteit van de literatuur.

Ja, waar gaat het boek over?

Er is een smaak aan de zuivere vriendschap, die buiten het bereik ligt van wie middelmatig geboren is. Jean de La Bruyère (1645-1696.) De ware weg is je op de eerste plaats bezig te houden met je tuin, zoals Voltaire bedoelde: je huis, je vrienden en je werk. De heilige routine onderhouden die niet mag onderbroken worden. De ketens van de arbeid die je niet mag afwerpen want dat gaat ten koste van de productie.

Onderwijl kun je met een geamuseerd oog degenen gadeslaan die jonger nog, menen er aan te kunnen ontsnappen en op zoek zijn naar hun lot. Wat in mijn badkamer verder nog gebeurt, hoeft niemand te weten.

Wat zou ik zijn zonder vriendschap. Ik zend dan ook een speciale knipoog naar de vrouwen in mijn leven. Sarah, Hafida, Linda, Rita, Karima en al de anderen: bedankt, voor jullie bijdragen. Dankzij jullie verstandhouding, liefde en tederheid, is het een fantastisch boek geworden. Of op zijn minst toch een beeldige belevenis.

“God roept niet, maar hij fluistert,” zegt de Heilige Teresa Ahumada. Hij spreekt tot ons in een gesprek met een andere ziel. Pater Surin werd aangeraakt door een God die het plaatselijke dialect sprak, tijdens de koetsrit, met een lokale jongen. Er bestond nog geen internet toen, in de eerste helft van de zeventiende eeuw.

Ik draai het laatste plaatje: “Schlafe mein Prinzchen schlaf ein” van Mozart. Of Schlummert ein van Bach uit de cantate Ich habe genug. Of Nisi Dominus van Vivaldi met James Bowman. Ik kan niet kiezen. Wil je een ijsje? Zal ik de kranen laten lopen? Ga maar lekker liggen relaxen, de papa komt er zo aan. Maar nee, ik stop ermee.

Stop ermee

Al zijn de vaderlijke gevoelens sterk geworden, ik hou er voorlopig even mee op, na een tiental ervaringen, dus ik ben niet van plan de technologie tot het uiterste te testen. Het moet hier ook geen zoontjesindustrie worden. Ik moet er immers nu eerst over schrijven en dat kun je niet samen doen, het doen en er over schrijven.

Al wil ik altijd heel graag een zoontje helpen, en dat mag ook wat kosten. Dat doen de papa’s, als ze aangesproken zijn. Dankzij de technologie van het internet heb uiteenlopende jongens leren kennen. Veel jubelende dank dan ook aan Marcel, Tim, Jacques, Jeroen, Hans, Paul, Karin, Freddy voor de bijdragen die jullie aan het verhaal hebben toegevoegd.

Zovele mooie momenten die ik van anderen gekregen heb, uit aarde vrij als geslepen stenen, schoongemaakt onder wassend water als waren het verse aardappelen. In mijn hart bewaar ik een warme herinnering aan langdurige chatsessies die vluchtig zijn, en waarvan je het verloop niet kunt bewaren, maar die me toen aangesproken hebben tot in mijn ziel.

Het is nu niet meer voor te stellen, hoe verliefd ik soms was. Dit nam heftige vormen aan, zozeer dat je ingebeelde gestalte niet van me week, toen ik door de beroerte getroffen werd.

Was het allemaal maar schijn? Voor mij was het reëel en het heeft me werkelijk geholpen om de moeilijke periode door te komen. Misschien ben jij een andere verschijning van de zwarte bruidegom. Of van het heilig pastoorke van Ars.