Rol van de huisarts in de zorg rond middelengebruik: deel 3

Risico-reductie

Allerlei ziektekiemen kunnen zich door het delen van de injectienaalden verspreiden. Dat kun je voorkomen door wegwerpmateriaal ter beschikking te stellen en strikte hygiënenormen te handhaven. Dat is een voorbeeld van een risico-reductie strategie. Dat behelst letterlijk het reduceren van risico’s: proberen gevaren en nadelen weg te nemen in afwachting dat de verslaving stopt.

De aanvaarde term in het Engels is Harm Reduction, waarbij Harm staat voor gevaar of mogelijke schade. Het is niet zomaar een kreet, en ook geen wereldvreemde filosofie, maar een strategie die op wetenschappelijke bronnen berust, en die internationaal meer een meer aanvaard wordt als een doelstelling op zich in de gemeenschappelijke drugstrategie.

Er bestaat ook een organisatie onder de naam Harm Reduction International, die een website runt en jaarlijks de stand van zaken opmaakt in haar tweejaarlijks flagship report, waarin ze de boedelbeschrijving opmaakt van de vooruitgang: ‘The Global State of Harm Reduction’. Aan de hand van indicatoren zoals het aantal plekken waar gebruikers onder hygiënische omstandigheden kunnen gebruiken, spuiten- en naalden ruilprogramma’s en het opnemen van Harm Reduction-doelstellingen in nationale beleidsdocumenten, kun je zien hoe elk land het stelt.

Artsen, academici, juristen en activisten hebben de handen in elkaar geslagen om gegevens te verzamelen over de remedies die we hebben om schade door druggebruik te voorkomen en te verminderen. Volgens het meest recente rapport van 2018, en een update ervan in 2019, gaan we er met zijn allen op deze planeet niet meer op vooruit. De verspreiding van Harm Reduction-projecten is zo een beetje stilgevallen, en dat is best jammer.

Sinds 2018 is het totale aantal landen dat naald- en spuitvoorzieningen treft met eentje gestegen van 86 naar 87. Bulgarije en Sierra Leone zijn erbij gekomen, maar Oeganda is weggevallen. In Portugal en Oekraïne daarentegen zijn boeiende stappen vooruitgezet. Minder goed nieuws was er uit Ierland, Schotland en de Verenigde Staten van Amerika, waar Harm Reduction in een slecht daglicht staat, en die blijvend inzetten op repressie en ordehandhaving.

In de EU is er een drugstrategie overeengekomen van 2013-2020. Daarin is de “reductie van de gezondheids- en sociale risico’s en schades veroorzaakt door drugs” voor het eerst een doelstelling naast de twee traditionele doelen: “reductie van vraag en aanbod”.

---