Als huisarts beginnen we doorgaans met een debriefing. Dat betekent dat je aandachtig luistert naar het verhaal van de hulpvrager om het probleem dat zich zelden tot verslaving beperkt, uitgebreid in kaart te brengen. Wat zijn de voordelen en de nadelen van het gebruik? Wat is er de zin of de betekenis van? Wat zijn de gevolgen van het gebruik? Dat zal automatisch leiden naar de vraag of er geen alternatieven zijn voor de verslaving.

Vaak komen de hulpvragers bij ons terecht naar aanleiding van een crisis, die hen aan het denken heeft gezet. We zien vaak situaties die min of meer in een wankel evenwicht blijven, die soms een tijdje kunnen duren, maar die ineens kunnen decompenseren zoals we dat noemen. Plots komt er een kink in de kabel en het zorgvuldig opgebouwde kaartenhuisje van procedures stort in.

Het middelengebruik is intussen in plaats van een lust een last geworden. De betrokkene ervaart de verslaving als duur en beperkend, en begint erover na te denken om ermee op te houden of er iets anders mee te doen. Er zijn na verloop van tijd een aantal precaire evenwichten opgebouwd, die aan spanningen blootstaan. Valt er echter een dominosteentje, dan volgen er meer en voor je het weet, staat er weer een deurwaarder aan de deur.

Stel dat je het zover niet wilt laten komen, of zelfs als het al zover is, dan komt er toch altijd een moment dat je eens goed gaat nadenken over dat gebruik van je, en of er niet iets aan te doen is, om tenminste toch al de schadelijke gevolgen te beperken. Praat erover! Zoek iemand die bereid is te luisteren, zonder te oordelen, om uit het geheim te treden. Op die manier kan het misschien tot een motivatieproces komen. Je moet het eerst een beetje willen.

Als er een begin van motivatieproces is, kunnen we dat verder voeden aan de hand van literatuur en internet met overwegingen die het verlangen naar stoppen doen groeien. De hoop moet voet kunnen vatten dat er een ander leven mogelijk is.

Als je het zelf wilt oplossen, is het misschien een goed begin om jezelf te debriefen. Op een bepaald ogenblik moet je eens aan tafel gaan zitten en opschrijven wat de voor- en nadelen van het gebruik zijn. Neem pen en papier en ga er eens rustig voor zitten in een schrijfhouding. Trek een verticale lijn in het midden zodat je twee kolommen hebt. Links schrijf je de voordelen en rechts de nadelen.

De motivatie tot verandering zal afhangen van de balans daartussen: wat krijg je voor je geld, om het zo maar te noemen.