De problematiek is verre van zeldzaam en treft vele huisgezinnen. Dat zie je als huisarts, zeker als je een praktijk hebt in de steden en soms in de randen eromheen. Dat is nagenoeg in geheel Vlaanderen en in Nederland de hele randstad plus nog een paar steden. Suburbia aan de rivieren. Het is in de ons omringende landen niet anders. In de schemerzone van de maatschappij leeft daar een soort gevaarlijk beest waar we ons niet van kunnen ontdoen.

Iedereen komt wel eens in aanraking met middelengebruik. Hoeveel mensen drinken geen koffie en thee? Niet dat dit verkeerd is, maar het is wel middelengebruik en volstrekt aanvaard. Ook als er vormen van verslaving optreden, in de zin dat het gebruik niet onderbroken kan worden zonder ontwenningsverschijnselen uit te lokken, hetgeen aanleiding geeft tot verderzetting van het gedrag, omdat stoppen door het dervingsyndroom zo moeilijk is. Dat is zowat de definitie van een verslaving.

Toch zijn de middelen die het vaakst problemen geven het minst aan banden gelegd. We kunnen ook overal vaststellen dat alcohol en nicotine wettelijk verkrijgbaar zijn, zij het aan beperkingen onderhevig, zoals het verbod op verkoop aan minderjarigen en het heffen van accijnzen, zodat de staat, en dus wij allen, er mee aan verdient. De verkoop, het gebruik en de verspreiding van deze in gebruiksomvang belangrijke producten zijn weliswaar aan voorwaarden onderhevig, maar niet verboden.

Een aantal middelen is wel buiten de wet geplaatst en dat schept een aparte problematiek voor de gebruikers die ervan afhangen. Het is niet zo gemakkelijk een dergelijk verbod te handhaven en we slagen er ook niet zo goed in. Politie en justitie zouden paal en perk aan de verspreiding van deze middelen moeten stellen, maar dat lukt niet, omdat de taak niet realistisch is.

Middelengebruik maakt deel uit van onze dagelijkse realiteit en is van alle landen en alle tijden. In de loop van de geschiedenis zijn mensen steeds weer naar middelen op zoek gegaan om het innerlijk geestesleven te beheersen, te controleren of te verruimen. Daar kun je ook muziek, literatuur en kunst toe rekenen, en wellicht ook allerlei godsdienstige of magische verschijnselen, maar uiteindelijk ook het gebruik van allerlei stoffen, op verschillende manieren aan zichzelf toegediend.

Er zijn allerlei redenen te bedenken waarom iemand zoiets zou doen, en in het geval van verslaving, zou blijven doen, in een mate en omvang dat het een maatschappelijk probleem vormt.