Pas op voor de hitte!

Pas op voor de hitte!

Denk aan juffrouw Scholten,

die is vandaag gesmolten,

helemaal gesmolten, op de Dam.

Dat kwam door de hitte, daar is ze in gaan zitten

– als je soms wil weten hoe het kwam.

Ze hebben het voorspeld: pas op, juffrouw, je smelt!

Maar ze was ontzettend eigenwijs…

Als een pakje boter,

maar dan alleen wat groter, is ze uitgelopen, voor ‘t paleis.

Uit: Annie M.G. Schmidt, Ziezo: de 347 kinderversjes, Querido, 1987.

Het gaat al richting dertig graden wanneer ik deze blog met zweterige vingers op mijn toetsenbord tik. De hitte die een gespreksopener wordt: “amai, wat een weer” als vervolg op de korte begroeting van een kennis of vriend, waarna we niet goed weten in welke richting we het gesprek moeten sturen.

De toestand van de wolken en de zon als een veilige optie, als een klassieker onder de openingszinnen voor vrienden en familie. Ik wil het vandaag echter niet over het weer hebben.

Ik was ervan overtuigd dat ik dan de indruk zou creëren dat ik ook niet wist over welk onderwerp ik mijn blog moest schrijven. Maar kijk, het is wel weer een mooie opener geworden.

En nu kan ik verder beginnen met mijn blog.

Pas op voor de hitte!

Ik zal altijd een stille pleidooi blijven voeren om deze geweldige Hollandse dame in de Nederlandse literaire canon op te nemen. De discussie over de literaire canon gaat meestal over gender en ras – lange tijd werd geopperd dat de canon te blank en te mannelijk was, maar daar is verandering in gekomen gelukkig – maar ik zal net zoals velen anderen blijven aanmoedigen om ook een kinderauteur op te nemen in ‘De Lijst’. Zonder een kinderboek in die canon zou je de indruk krijgen dat literatuur enkel voor volwassenen is. Ik heb zelf leren lezen met een boekje van Dribbel. Ik was verschrikkelijk fier dat ik plots de lettertjes naast elkaar kon verbinden tot woorden, en die woorden kon zien als een zin, als een uitspraak van de mama van Dribbel. Ik begreep plots wat mama Dribbel van haar zoonlief verwachtte. Het was toen iets met in de tuin werken.

Op school ontdekte ik M.G. Schmidt: Pluk van de Petteflet, Otje en uiteraard Jip en Janneke. Later ook de prachtige verhalen van Roald Dahl. Ik kon me als kind helemaal verliezen in die fantastische verhalen. Soms bulderde ik van het lachen, omdat mijn fantasie nieuwe dimensies aannam als Dahl iets grappigs neergepend had. Meer nog dan een ‘boek voor volwassenen’, vind ik dat deze verhalen een impact op je hebben. Ik vond bijvoorbeeld Hersenschimmen, Het Smelt en de Avond is Ongemak knallers van boeken. Volwassenboeken met een complexe verhaallijn. Sommigen klassiekers, anderen must-reads.

Toch denk ik dat ik binnen vijftien jaar er niet met zoveel nostalgie op ga terugkijken. Kinderverhalen kunnen soms een grote impact hebben op dat nog niet volledig ontwikkelde breintje. Ik heb zo veel verhalen uit mijn jeugd waar ik iets leuks aan koppel: Ik las Geronimo Stilton onder onze hazelaar – toen het net zoals vandaag dertig graden was – terwijl de rest van mijn familie wat te plonzen zat in het zwembad twintig meter van mij.

Ik bouwde een kamp met alle matrassen en handdoeken die ik kon vinden om daarin mijn strips van Jommeke te lezen.

Ik luisterde samen met mijn klasgenootjes naar de leerkracht die met het enthousiasme van een labrador een verhaal uit de bundel van Annie M.G. Schmidt of van Roald Dahl vertelde. Alle figuren met een ander stemmetje nabootsend. Zijn hoofd rood van de inspanning en van het lachen. Ik las het boek Zing maar, Hanna omdat het hoofdpersonage mijn naam droeg. Een climax in mijn herinneringen aan verhalen moet wel de luister-cd van Annie geweest zijn.

Ik kreeg hem voor mijn zesde of zevende verjaardag cadeau van mijn doopmeter. Iet of wat verwarrend, vond ik het rondje schijfje waar geen liedjes, maar verhalen op te vinden zouden zijn. Alsof Annie M.G. Schmidt voor je zat en voorlas. Alsof ze het zou horen als je een keertje niesde. Mocht je dan ondertussen andere dingen doen? Mocht je praten? Mocht je gaan plassen, of moest je in dat geval de cd even afzetten? Zou Annie iets zeggen als je haar verhaal onderbrak om mama te roepen? Onwenning bleef ik in het begin naast de radio zitten om aandachtig te luisteren, uitbundig ging ik na verloop van tijd meezingen met de liedjes die tussen de verhaaltjes door speelden. Ik denk wel, dat elke persoon een boek heeft waaraan hij of zij een jeugdherinnering kan koppelen. Een verhaaltje dat een bepaald gevoel opwekte, aan het lachen bracht, leerde lezen, leerde naschrijven, liet nadenken, met klasgenootjes samen liet lachen. Zelf vind ik het heerlijk om daar aan terug te denken.

Soms blader ik nog wel eens door die mooie boeken, voor de tekeningen van Fiep Westendorp, bijvoorbeeld. Nu ook, ik zou graag een Geronimo Stilton nemen en in de zon gaan zitten lezen. Maar dan moet ik oppassen… Voor de hitte… En er niet in gaan zitten. Denk aan juffrouw Scholten, Die is helemaal gesmolten.

Het Smelt!

  H.B.

Tags: Pas op voor de hitte, Annie MG Schmidt, kindertijd, verhalen

---