
Vrouwelijke personages in Madama Butterfly en Turandot
Triggerwaarschuwing: onderstaande tekst bevat verwijzingen naar zelfmoord. Contacteer de Zelfmoordlijn via 1813 of via www.zelfmoord1813.be als je worstelt of met vragen zit.
Madama Butterfly (1904), een ander meesterwerk van Puccini, contrasteert sterk met zijn Turandot (1924). Waar Turandot zich afspeelt in een soort van tijdloze sprookjeswereld, met centraal de transformatie van een ijskoude prinses tot een kwetsbare vrouw – zij het via een bedenkelijk proces van mannelijke verlossing – situeert Madama Butterfly zich concreet in het negentiende-eeuwse Japan, in een historisch en cultureel gedefinieerde context, dus. In plaats van koninklijke pracht en mythische allure, draait Madama Butterfly om een intiem en tragisch realisme: een jonge vrouw verpletterd door patriarchale macht. Het zijn contrasten die Puccini’s veelzijdigheid benadrukken.
Het verhaal van Madama Butterfly
Madama Butterfly’s hoofdpersonage, Cio-Cio-San, is een vijftienjarig Japans meisje dat naïviteit, toewijding en kwetsbaarheid uitstraalt. Ze wordt verliefd op de Amerikaanse marine-officier, luitenant Pinkerton, en laat zich door hem verleiden met de droom van een gezamenlijke toekomst. Gedreven door onwankelbare liefde en loyaliteit trouwt ze met hem. Na zijn vertrek naar Amerika, blijft Cio-Cio-San jarenlang hopen en wachten op zijn terugkeer.
Wanneer Pinkerton eindelijk terugkeert, is het niet om Cio-Cio-San in de armen te sluiten. Hij is nu getrouwd met een Amerikaanse vrouw. Diep bedroefd rest het meisje niets anders dan de ultieme opoffering. Haar tragische einde markeert een afdaling in de menselijke tragedie, waar alleen de dood als enige uitweg wordt gezien. Om haar verloren eer en ondraaglijke zielenpijn te beëindigen, kiest Cio-Cio-San wanhopig voor seppuku, een traditionele Japanse vorm van zelfdoding. In haar laatste momenten bidt ze om vergeving en hoop op vrede. Haar zoontje laat ze achter, in de handen van Pinkerton en Kate.
Madama Butterfly schetst zo niet enkel een portret van persoonlijke wanhoop, maar ook van culturele en emotionele ontheemding, in die zin dat iemand vervreemd raakt door de botsing tussen de eigen Japanse cultuur en de westerse wereld. Cio-Cio-San kan bovendien ook gezien worden als slachtoffer van het paternalisme: Pinkerton ziet haar niet als een gelijkwaardige partner, maar als een exotische, jonge vrouw die hij naar zijn hand kan zetten. Hij sluit een ‘huwelijk’ dat hij beschouwt als tijdelijk en niet serieus, terwijl Cio-Cio-San dit wel als een levenslange verbintenis ziet. Het arme meisje beschikt over een dichterlijke verbeelding die haar kwetsbaar maakt. Ze ontroert de toeschouwer, omdat ze een zekere waardigheid draagt terwijl ze gevangen lijkt in de macht van mannen en maatschappelijke structuren. Toch toont ze ook momenten van eigen wil en maakt ze morele keuzes die haar karakter complex en menselijk maken.
Tijdens de aria ‘Un bel dí vedremo’ uit Cio-Cio-San haar verlangen om haar geliefde, Pinkerton, weer te zien (The Royal Opera, Ermonela Jaho als Cio-Cio-San). Bron: YouTube.
Gelaagde personages, maar ook erg stereotiep
Misschien was Puccini in bepaalde opzichten zijn tijd vooruit door vrouwelijke personages met diepgang en emotionele gelaagdheid op de scène te brengen. De vrouwen in zijn opera’s bieden namelijk een indrukwekkende emotionele gelaagdheid, maar blijven toch verankerd in problematische stereotypen, vooral binnen een oriëntalistische context. Denk aan Cio-Cio-San als kwetsbare geisha in Madama Butterfly of de ongenaakbare Turandot als ijskoningin of als femme fatale in Turandot. De vrouwen weerspiegelen de exotische en geromantiseerde blik van het westerse oriëntalisme, wat nog steeds discussie oproept. Vooral vrouwen uit het Verre Oosten hebben lang geworsteld met deze archetypes, die vaak vereenvoudigde beelden van hun identiteit uitdragen.
Cancelen lijkt me niet het beste idee, maar probleemloos zal het opvoeren van deze opera’s wellicht niet meer worden. Wereldwijd kunnen liefhebbers van de prachtige muziek genieten, en zich hopelijk vragen stellen over de beeldvorming en ons koloniaal verleden, om van de vrouwenemancipatie nog te zwijgen.
Meer weten?
Lees het verhaal van Turandot in mijn vorig artikel: (interne link)
Via de website van Royal Ballet & Opera kan je (tegen betaling) de opvoering van 2022 bekijken. Geraadpleegd op 19/11/2024.
- Hier kan je hun trailer vinden: https://www.rbo.org.uk/tickets-and-events/madama-butterfly-2022-digital. Geraadpleegd op 19/11/2024.
- Madama Butterfly naar een productie van Opéra national du Rhin, Straatsburg, op de website van Opera Ballet Vlaanderen: https://www.operaballet.be/nl/programma/seizoen-2024-2025/madama-butterfly. Geraadpleegd op 19/11/2024.
- Foto: Poster van Puccini’s Madama Butterfly (1914). Bron: Wikimedia Commons.
Alle auteurs
- Chris Coolsma
- Advies van de huisarts
- Aidsactivisme en homo-emancipatie
- Alsem
- Arbeidsongeschiktheid
- Blogs
- Boodschap van algemeen nut
- Breekbaar licht
- Covid
- Dirk van Babylon nieuwsbrief
- Dubbele roeping
- Essays
- Euthanasie
- Familie Bass
- Geschiedenis en toekomst van de praktijk
- Hersenspinsels
- Kritische blik
- Late Pasquino's
- LEIF-arts
- Medische nieuwsbrief
- Memoires van een huisarts
- Middelengebruik en verslaving
- Miguel Molinos
- Mijmeringen
- Ongecategoriseerd
- Ontslaving
- Poëzie
- Praktijk in Erembodegem
- Reizen
- Slaapproblemen
- Sonnetten
- Sprokkelmaand
- Terugblik
- Vi to
- Weltschmerz
- Woonzorgcentra
- Marijs Boulogne
- Advies van de huisarts
- Aidsactivisme en homo-emancipatie
- Alsem
- Arbeidsongeschiktheid
- Blogs
- Boodschap van algemeen nut
- Breekbaar licht
- Covid
- Dirk van Babylon nieuwsbrief
- Dubbele roeping
- Essays
- Euthanasie
- Familie Bass
- Geschiedenis en toekomst van de praktijk
- Hersenspinsels
- Kritische blik
- Late Pasquino's
- LEIF-arts
- Medische nieuwsbrief
- Memoires van een huisarts
- Middelengebruik en verslaving
- Miguel Molinos
- Mijmeringen
- Ongecategoriseerd
- Ontslaving
- Poëzie
- Praktijk in Erembodegem
- Reizen
- Slaapproblemen
- Sonnetten
- Sprokkelmaand
- Terugblik
- Vi to
- Weltschmerz
- Woonzorgcentra
- Olivier Lichtenberg
- Advies van de huisarts
- Aidsactivisme en homo-emancipatie
- Alsem
- Arbeidsongeschiktheid
- Blogs
- Boodschap van algemeen nut
- Breekbaar licht
- Covid
- Dirk van Babylon nieuwsbrief
- Dubbele roeping
- Essays
- Euthanasie
- Familie Bass
- Geschiedenis en toekomst van de praktijk
- Hersenspinsels
- Kritische blik
- Late Pasquino's
- LEIF-arts
- Medische nieuwsbrief
- Memoires van een huisarts
- Middelengebruik en verslaving
- Miguel Molinos
- Mijmeringen
- Ongecategoriseerd
- Ontslaving
- Poëzie
- Praktijk in Erembodegem
- Reizen
- Slaapproblemen
- Sonnetten
- Sprokkelmaand
- Terugblik
- Vi to
- Weltschmerz
- Woonzorgcentra
- Patrick Bernauw
- Advies van de huisarts
- Aidsactivisme en homo-emancipatie
- Alsem
- Arbeidsongeschiktheid
- Blogs
- Boodschap van algemeen nut
- Breekbaar licht
- Covid
- Dirk van Babylon nieuwsbrief
- Dubbele roeping
- Essays
- Euthanasie
- Familie Bass
- Geschiedenis en toekomst van de praktijk
- Hersenspinsels
- Kritische blik
- Late Pasquino's
- LEIF-arts
- Medische nieuwsbrief
- Memoires van een huisarts
- Middelengebruik en verslaving
- Miguel Molinos
- Mijmeringen
- Ongecategoriseerd
- Ontslaving
- Poëzie
- Praktijk in Erembodegem
- Reizen
- Slaapproblemen
- Sonnetten
- Sprokkelmaand
- Terugblik
- Vi to
- Weltschmerz
- Woonzorgcentra
Andere werken van onze auteurs
- juli 2025 (1)
- juni 2025 (1)
- mei 2025 (1)
- april 2025 (2)
- maart 2025 (4)
- februari 2025 (2)
- januari 2025 (3)
- december 2024 (10)
- november 2024 (6)
- oktober 2024 (3)
- september 2024 (1)
- augustus 2024 (1)
- juli 2024 (1)
- juni 2024 (3)
- mei 2024 (2)
- april 2024 (73)
- maart 2024 (2)
- februari 2024 (4)
- januari 2024 (5)
- december 2023 (2)
- november 2023 (2)
- oktober 2023 (1)
- september 2023 (2)
- augustus 2023 (2)
- juli 2023 (1)
- februari 2022 (13)
- januari 2022 (1)
- december 2021 (13)
- november 2021 (13)
- oktober 2021 (10)
- september 2021 (12)
- augustus 2021 (21)
- juli 2021 (20)
- juni 2021 (8)
- mei 2021 (13)
- april 2021 (14)
- maart 2021 (14)
- februari 2021 (8)
- januari 2021 (10)
- december 2020 (16)
- november 2020 (27)
- oktober 2020 (27)
- september 2020 (32)
- augustus 2020 (21)
- juli 2020 (26)
- juni 2020 (26)
- mei 2020 (17)
- april 2020 (9)
- maart 2020 (1)
- februari 2020 (4)
- december 2019 (2)
- november 2019 (9)
- september 2019 (4)
- juli 2019 (5)
- april 2019 (1)
- maart 2019 (1)
Er is nog geen commentaar geplaatst!