
Der Freischütz in een nieuw jasje
Leestijd: 4 minuten.
Het werk van Weber
Der Freischütz, gecomponeerd in 1821 door de Duitse componist Carl Maria von Weber (Eutin 1786 – Londen 1826), geldt als een mijlpaal in de Duitse operageschiedenis. Het werk wordt vaak beschouwd als de eerste echte romantische opera – niet alleen vanwege de rijke orkestratie en volksmotieven, maar ook door het onderwerp. Waar klassieke opera vaak naar goden of koningen keek, draaide Der Freischütz om gewone mensen – boeren, jagers, jonge geliefden – in een wereld waar irrationaliteit en angst nooit ver weg zijn. Dat maakt het werk tot op vandaag relevant: het toont hoe gemakkelijk mensen in hun onzekerheid vatbaar zijn voor manipulatie, bijgeloof en radicale keuzes. De plot is eenvoudig, maar gelaagd. De jonge jager Max wil trouwen met Agathe, maar moet daarvoor eerst een schietwedstrijd winnen. Uit angst om te falen sluit hij een pact met de duivelachtige figuur Kaspar, die hem helpt om ‘vrije kogels’ te maken – kogels die altijd hun doel treffen. Eén ervan wordt echter geleid door de duivel zelf. Het gevolg is een schijnbaar noodlottige ontknoping, die – afhankelijk van de regie – eindigt in verlossing of ondergang.
In zijn tijd was Der Freischütz een opvallend vernieuwend werk. Weber schreef de opera in een Duitsland dat nog geen politieke eenheid kende, maar wel snakte naar een gedeelde culturele identiteit. Zijn muziek gaf uitdrukking aan die zoektocht: door volksmuziek, traditionele motieven en een sterk gevoel voor sfeer te combineren, hielp hij mee aan het vormgeven van wat men later de ‘Duitse ziel’ zou noemen. Tegelijk experimenteerde hij met het orkest op manieren die toen evenzeer uniek waren. Een goed voorbeeld daarvan is de beroemde Wolfsslenk-scène (ook wel bekend als de “Wolfsschlucht“), waarin Max samen met Kaspar de magische kogels giet: een hallucinerende passage vol donder, gefluister en orkestrale spanning die de luisteraar meesleept in een koortsachtige droomwereld.
Der Freischütz in Antwerpen?
De voorstelling in Antwerpen die ik vorige maand bezocht, was een sterk gemoderniseerde interpretatie Weber’s Der Freischütz. Vanaf de eerste scène hing er een beklemmende sfeer. Een beetje Kafka, een beetje patronaatstoneel. Vlaanderen in de jaren vijftig of zestig, met al zijn vestimentaire somberte. Ik vond het bijzonder herkenbaar. Het decor had iets claustrofobisch: alles speelde zich binnen af. Enkel bij het gieten van de kogels tijdens de Wolfsslenk-scène werd er even naar buiten gekeken – een kort moment om een lugubere buitenlucht met zwavelgeur op te snuiven. Achteraan op de Bühne stond een tweede speelvlak, afgesloten met een gordijn. Pas later ging dat open: daar stond het koor, strak opgesteld – vrouwen links, mannen rechts – als in een kerkelijke zanghouding. Ze zongen indrukwekkend goed. Het orkest bleef ingehouden, gebonden, precies. Alles was in dienst van de strakke regielijn. Veel scènes waren echter verplaatst, weggelaten of herschreven. Er was nieuwe gesproken tekst toegevoegd, waaronder een passage die vrijwel letterlijk het discours van extreemrechts reproduceerde. Dat was zowel relevant als pertinent – al komt dit als een pleonasme over. Toch was deze opvoering geen eenvoudige actualisering. Ze evoceert iets diepers: een sfeer, een klimaat van geslotenheid, van morele strakheid en stilzwijgen. Een wereld die velen zullen herkennen uit hun jeugd – en die tegelijk opnieuw voelbaar is vandaag. Niet letterlijk, maar in toon. In het wantrouwen. In het gemak waarmee vijandbeelden ontstaan.
Meer lezen?
Website van de voorstelling: https://www.operaballet.be/nl/programma/seizoen-2024-2025/der-freischutz
Beluister de ouverture door SWR Symphonieorchester: https://www.youtube.com/watch?v=QMSteKA1a_s
Bron afbeeldingen, respectievelijk Wikimedia Commons & operaballet.be
Recente bijdragen
Guillaume Tell – Een schot in de roos
Guillaume Tell – Een schot in de roos Leestijd: 4-5 minuten Gioachino Rossini (Pesaro, 1792 – Parijs, 1868) blijft onlosmakelijk verbonden […]
Jane Austen – Vooroordelen en vooringenomen ideeën
Vooroordelen en vooringenomen ideeën Jane Austen over ‘prejudice’ Leestijd: 4 minuten. “IJdelheid en trots zijn verschillende dingen, […]
Alle auteurs
- Chris Coolsma
- Advies van de huisarts
- Aidsactivisme en homo-emancipatie
- Alsem
- Arbeidsongeschiktheid
- Blogs
- Boodschap van algemeen nut
- Breekbaar licht
- Covid
- Dirk van Babylon nieuwsbrief
- Dubbele roeping
- Essays
- Euthanasie
- Familie Bass
- Geschiedenis en toekomst van de praktijk
- Hersenspinsels
- Kritische blik
- Late Pasquino's
- LEIF-arts
- Medische nieuwsbrief
- Memoires van een huisarts
- Middelengebruik en verslaving
- Miguel Molinos
- Mijmeringen
- Ongecategoriseerd
- Ontslaving
- Poëzie
- Praktijk in Erembodegem
- Reizen
- Slaapproblemen
- Sonnetten
- Sprokkelmaand
- Terugblik
- Vi to
- Weltschmerz
- Woonzorgcentra
- Marijs Boulogne
- Advies van de huisarts
- Aidsactivisme en homo-emancipatie
- Alsem
- Arbeidsongeschiktheid
- Blogs
- Boodschap van algemeen nut
- Breekbaar licht
- Covid
- Dirk van Babylon nieuwsbrief
- Dubbele roeping
- Essays
- Euthanasie
- Familie Bass
- Geschiedenis en toekomst van de praktijk
- Hersenspinsels
- Kritische blik
- Late Pasquino's
- LEIF-arts
- Medische nieuwsbrief
- Memoires van een huisarts
- Middelengebruik en verslaving
- Miguel Molinos
- Mijmeringen
- Ongecategoriseerd
- Ontslaving
- Poëzie
- Praktijk in Erembodegem
- Reizen
- Slaapproblemen
- Sonnetten
- Sprokkelmaand
- Terugblik
- Vi to
- Weltschmerz
- Woonzorgcentra
- Olivier Lichtenberg
- Advies van de huisarts
- Aidsactivisme en homo-emancipatie
- Alsem
- Arbeidsongeschiktheid
- Blogs
- Boodschap van algemeen nut
- Breekbaar licht
- Covid
- Dirk van Babylon nieuwsbrief
- Dubbele roeping
- Essays
- Euthanasie
- Familie Bass
- Geschiedenis en toekomst van de praktijk
- Hersenspinsels
- Kritische blik
- Late Pasquino's
- LEIF-arts
- Medische nieuwsbrief
- Memoires van een huisarts
- Middelengebruik en verslaving
- Miguel Molinos
- Mijmeringen
- Ongecategoriseerd
- Ontslaving
- Poëzie
- Praktijk in Erembodegem
- Reizen
- Slaapproblemen
- Sonnetten
- Sprokkelmaand
- Terugblik
- Vi to
- Weltschmerz
- Woonzorgcentra
- Patrick Bernauw
- Advies van de huisarts
- Aidsactivisme en homo-emancipatie
- Alsem
- Arbeidsongeschiktheid
- Blogs
- Boodschap van algemeen nut
- Breekbaar licht
- Covid
- Dirk van Babylon nieuwsbrief
- Dubbele roeping
- Essays
- Euthanasie
- Familie Bass
- Geschiedenis en toekomst van de praktijk
- Hersenspinsels
- Kritische blik
- Late Pasquino's
- LEIF-arts
- Medische nieuwsbrief
- Memoires van een huisarts
- Middelengebruik en verslaving
- Miguel Molinos
- Mijmeringen
- Ongecategoriseerd
- Ontslaving
- Poëzie
- Praktijk in Erembodegem
- Reizen
- Slaapproblemen
- Sonnetten
- Sprokkelmaand
- Terugblik
- Vi to
- Weltschmerz
- Woonzorgcentra
Over de auteur
Andere werken van onze auteurs
- juni 2025 (1)
- mei 2025 (1)
- april 2025 (2)
- maart 2025 (4)
- februari 2025 (2)
- januari 2025 (3)
- december 2024 (10)
- november 2024 (6)
- oktober 2024 (3)
- september 2024 (1)
- augustus 2024 (1)
- juli 2024 (1)
- juni 2024 (3)
- mei 2024 (2)
- april 2024 (73)
- maart 2024 (2)
- februari 2024 (4)
- januari 2024 (5)
- december 2023 (2)
- november 2023 (2)
- oktober 2023 (1)
- september 2023 (2)
- augustus 2023 (2)
- juli 2023 (1)
- februari 2022 (13)
- januari 2022 (1)
- december 2021 (13)
- november 2021 (13)
- oktober 2021 (10)
- september 2021 (12)
- augustus 2021 (21)
- juli 2021 (20)
- juni 2021 (8)
- mei 2021 (13)
- april 2021 (14)
- maart 2021 (14)
- februari 2021 (8)
- januari 2021 (10)
- december 2020 (16)
- november 2020 (27)
- oktober 2020 (27)
- september 2020 (32)
- augustus 2020 (21)
- juli 2020 (26)
- juni 2020 (26)
- mei 2020 (17)
- april 2020 (9)
- maart 2020 (1)
- februari 2020 (4)
- december 2019 (2)
- november 2019 (9)
- september 2019 (4)
- juli 2019 (5)
- april 2019 (1)
- maart 2019 (1)
Er is nog geen commentaar geplaatst!