De UVRM – Peng Chun Chang, een confucianistische invloed 

Peng Chun Chang, een confucianistische invloed

Leestijd: 3 minuten.

 

Charles Taylor over de UVRM

Zo universeel als we zouden willen, is de Verklaring van de Rechten van de Mens eigenlijk niet, zo lees ik in het essay The Politics of Recognition van de Canadese filosoof Charles Taylor (1931). In zijn essay benadrukt Taylor dat de liberale nadruk op universele mensenrechten – hoewel essentieel – nog onvoldoende is omdat deze vaak voorbijgaat aan de unieke identiteiten en waarden van verschillende culturele groepen. Ook in het Verre Oosten zijn er nogal wat filosofen die kritiek hebben op de UVRM. De nadruk ligt volgens hen te veel op de rechten van het individu en te weinig op die van de gemeenschap waar grofweg elke persoon deel van uitmaakt. 

 

De invloed van Peng Chun Chang

Peng Chun Chang, (张彭春) (1892–1957) was van alle markten thuis: hij was academicus, filosoof, dramaturg, mensenrechtenactivist en diplomaat. Een wereldburger, geboren in China en overleden in New Jersey, bij hem thuis. Een hoogtepunt van zijn carrière was wellicht de tijd dat hij vicevoorzitter van de commissie was, die de UVRM voorbereidde en samenstelde. 

Geworteld in westerse waarden, is de UVRM dankzij de bijdrage van Peng Chun Chang toch nog getemperd door reflecties van de Oosterse cultuur, zij het misschien nog steeds onvoldoende. De geleerde Chang was namelijk beïnvloed door het confucianisme, een filosofische en ethische stroming uit het oude China, gebaseerd op de leer van Confucius (551-479 v.Chr.). Het is geen religie, maar een systeem van morele, sociale en politieke principes dat streeft naar een harmonieuze samenleving. De UVRM legt voornamelijk de nadruk op de inherente rechten en vrijheden van de mens die van nature ervan dient te genieten. Het confucianisme, daarentegen, legt de nadruk op sociale harmonie, plicht en hiërarchie. 

 

“In de 18e eeuw, toen progressieve ideeën met betrekking tot mensenrechten voor het eerst in Europa werden geopperd, waren vertalingen van Chinese filosofen bekend bij en inspireerden zij denkers zoals Voltaire, Quesnay en Diderot in hun humanistische opstand tegen het feodalisme.”

– Peng Chun Chang tijdens de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties in 1948. Bron: Wikipedia.org.

 

Rechten zijn verbonden met verantwoordelijkheid binnen een goed geordende samenleving. Peng Chun Chang bracht tijdens het ontwerpproces deze inspiratie in en overbrugde tal van culturele barrières. De leer van Confucius over welwillendheid, moraal en bestuur beïnvloedde zo de UVRM, zij het subtiel en op de valreep.

 

Kritiek op de UVRM

De vooruitziende blik van de merkwaardige diplomaat heeft niet kunnen beletten dat er vandaag in het Verre Oosten stemmen opgaan en dingen gebeuren die de universele ambitie van de verklaring schril in vraag stellen. Niet alleen in Singapore, maar ook in China of Korea, zo lees ik bij Charles Taylor.

De UVRM mag een streefdoel zijn, dat ik persoonlijk wel als een richtpunt zie, maar geen morele standaard waarmee we wereldwijd anderen om de oren moeten slaan. Binnen het Westen blijft de UVRM de norm voor degenen die, zoals ik, nog steeds geloven in het internationale recht, ondanks de vele voorbeelden van gebrekkige toepassing. Echter, het is niet iets dat je overal met geweld kunt afdwingen. We kunnen enkel proberen anderen te overtuigen en hen te gunnen wat we voor onszelf verlangen.

 

Meer lezen?

Het essay The Politics of Recognition van Charles Taylor. Geraadpleegd op 14/9/2024.

De Universele Verklaring van de Rechten van de Mens op de website van Amnesty. Geraadpleegd op 14/9/2024.

Artikel over Confusius, de grondlegger van het confusianisme. Geraadpleegd op 14/9/2024.

Link naar webpagina over de leden van de Commissie voor de Rechten van de Mens. Geraadpleegd op 14/9/2024.

---