Flaters

Geweten

Het leven is een machine die dromen en vooruitzichten omzet in herinneringen. Naarmate we ouder worden komen er steeds herinneringen bij, terwijl het aantal keuzemogelijkheden gestaag afneemt. Dat is dus een ander effect van de opklimmende jaren, dat het geheugen steeds voller lijkt te worden, en meer en meer gaat gisten.
Elke dag komen er herinneringen uit het verleden in het bewustzijn op. Hoogtepunten, maar vooral toch ook een hele hoop tegenvallers, blunders en missers. Er zijn ontelbare voorbeelden van te vinden, beelden die af en toe opborrelen, soms helemaal uit het niets, soms naar aanleiding van een voorval in het heden, dat een herinnering aan een gelijkaardig moment in het verleden oproept.

Ja, ik denk vaak aan fouten die ik in het verleden gemaakt heb. Teveel om op te noemen. Dingen waar ik me schuldig over voel, of die ik anders had kunnen doen, of waarvan ik nu besef dat ze iemand pijn gedaan of nadeel berokkend hebben. Vragen rijzen of ik wel zo een goed mens ben als ik graag zou willen geloven. Het zijn wat je noemt gewetensvragen.

Een vast onderdeel van elk menselijk geheugen, ziekelijke uitzonderingen niet te na gesproken, is ons geweten. Ik denk dat de meesten van ons ernaar streven een goed mens te zijn. Daar slagen we niet altijd in, maar we gaan geen betere mensen worden als we dat over het hoofd zien. Je moet je falen durven erkennen en er de les uit trekken.
Als alles goed gaat, komen de foute momenten steeds minder voor, in de mate dat we de juiste keuzes maken, op basis van wat het verleden ons leert. We bezitten immers het vermogen het gebeurde te analyseren en aan een kritisch onderzoek te onderwerpen. Zo gaat de kennis vooruit. Sommige lessen zijn bijzonder pijnlijk om te leren, en die pijn is wellicht ergens nog nuttig, want ze maakt de gebeurtenis extra beklijvend, die net daardoor onvergetelijk wordt.
Soms komt de pijn pas achteraf, wanneer we beseffen wat we aangericht hebben, of wat ons is aangedaan. Hoe dan ook moeten we de moed hebben het verleden met al zijn akelige momenten onder ogen te zien om volwaardig mens te zijn, en een ethische positie innemen. Dat moet de doelstelling zijn, vind ik.

---