Interview met verslavingsdeskundige Paul Van Deun: deel 1

Paul Van Deun is ambulant psycholoog en verslavingsdeskundige. Wij hadden een gesprek met hem.

U bent nog directeur geweest van ‘De Spiegel’. Wat waren uw ervaringen daar?

“Toen ik afgestudeerd was en mijn burgerdienst had gedaan, heb ik in 1980 gesolliciteerd bij de Landsbond Der Christelijke Mutualiteiten en bij het Nationaal Verbond van Socialistische Mutualiteiten die gezamenlijk een behandelcentrum voor mensen met verslaving aan illegale drugs wilden oprichten. Ik heb dat geleid tot 2013. Vervolgens heb ik die baan opgegeven om binnen dezelfde organisatie ambulant therapeut te worden. Naar het einde van mijn carrière wou ik me namelijk meer bezighouden met de verslavingsproblematiek op zich en me voorbereiden om na mijn 65^e bezig te blijven als ambulant therapeut. Daarnaast ben ik actief geweest binnen de koepelorganisatie van dit soort organisaties, de VAD, en daar ben ik nu nog altijd voorzitter van.”

U behandelt uitsluitend middelengebruikers. Wat heeft u hen te bieden?

“Ik luister vooral met kennis van zaken naar wat patiënten meemaken. Verslaving is iets wat mensen zelf niet of moeilijk begrijpen. Zij vragen zich bijvoorbeeld af: hoe komt het toch dat ik opnieuw ben beginnen te drinken, hoewel ik beloofd had het niet meer te doen? Ik heb toch weer de auto genomen en ik ben dronken de weg op gegaan. Mensen snappen hun eigen gedrag niet. Bovendien krijgen zij voortdurend verwijten uit hun omgeving. Middelengebruikers zijn vaak lastige mensen om mee samen te leven en dus worden ze vaak in een hoekje gezet. En dan ontmoeten ze iemand zoals ik die daar begrip voor heeft en kan verwoorden wat zij meemaken. Dat creëert een eerste aanvaarding en het is meestal ook een opluchting voor hen, waardoor de vraag naar verandering kan komen. Ik ben dus in de eerste plaats een luisterend oor.”

Is het de bedoeling dat u hulpvragers volledig van hun gebruik afhelpt? Of kan iemand ook gecontroleerd blijven gebruiken?

“Ik kan zeker niet eisen dat mensen volledig stoppen. Ik volg in de eerste plaats de keuze van de cliënt. Maar de meesten willen wel stoppen. Zij willen opnieuw die vrijheid om niet afhankelijk te zijn en om niet altijd gedwongen te zijn om te gebruiken. Vaak willen ze ook een antwoord op de vraag hoe dat op de lange termijn zal zijn. Daar kan ik jammer genoeg geen antwoord op geven. Ook verwachten ze dat ze sterker worden dan het product. Dat ze bijvoorbeeld opnieuw kunnen drinken zoals andere mensen, namelijk met mate. In hun fantasie willen ze dus dat gebruik terug onder controle hebben.

De mate waarin ze die controle zijn kwijtgeraakt, de tijdsduur waarin zich dat heeft afgespeeld, zal bepalen of dat nog zal lukken of niet. Ik behandel wel wat jonge mensen die te veel cannabis roken of die telkens in de goot belanden als ze uitgaan. Zij kunnen hun gebruik meestal nog wel opnieuw onder controle krijgen. Ik leer hen daarvoor technieken aan om zich bijvoorbeeld niet zo snel te laten gaan: bijvoorbeeld een glas bier afwisselen met een glas water enz. Bij mensen met een langdurige verslaving ligt volledig stoppen ook moeilijk. Zij hebben een vrij ambivalente kijk op middelengebruik. Enerzijds vinden ze alcohol vergif, maar aan de andere kant vragen ze zich af of ze dat gemis aan alcohol hun leven lang kunnen dragen. Ik merk wel dat mensen die uiteindelijk afgekickt zijn, tevreden zijn en niet meer terug willen.”

---