Is het gebruik van ADHD-medicatie nuttig en veilig bij kinderen?

Is het gebruik van ADHD-medicatie nuttig en veilig bij kinderen?

Leestijd: 4 minuten.  

Dit artikel bevat algemene informatie en vervangt geen professioneel medisch advies. Raadpleeg bij vragen of zorgen altijd een arts of behandelaar.

ADHD kan niet genezen worden, maar met aanpassingen in het dagelijks leven en een geschikte behandeling kunnen de klachten wel aanzienlijk verlicht worden. In sommige gevallen kan medicatie aangewezen zijn. Dan gaat het om middelen die ervoor zorgen dat bepaalde stofjes in de hersenen – met name dopamine en noradrenaline – beter samenwerken. Zo kunnen prikkels beter worden gefilterd, wat het makkelijker maakt om de aandacht vast te houden en minder impulsief te reageren.

ADHD-medicatie wordt pas opgestart na een zorgvuldige diagnose en in overleg met een arts. Het is nooit een alleenstaande oplossing, maar een aanvulling op begeleiding of therapie. Voor kinderen die dagelijks veel hinder van hun klachten ondervinden, kan zo’n pilletje een belangrijk verschil maken.

Hieronder volgt een overzicht van de effectiviteit en veiligheid van ADHD-medicatie, volgens de huidige wetenschappelijke inzichten, en van de rol die de huisarts speelt bij de opstart en opvolging van het behandelingstraject.

De effectiviteit van ADHD-medicatie

Middelen zoals methylfenidaat (bekend onder merknamen als Rilatine/Ritalin en Concerta) en dexamfetamine zijn goed onderzocht en bewezen effectief bij de behandeling van ADHD. Ze verminderen typische symptomen zoals hyperactiviteit, impulsiviteit, concentratieproblemen. Daardoor functioneren kinderen vaak merkbaar beter. In de klas zijn ze beter gefocust en behalen ze betere leerresultaten – in sommige gevallen kunnen ze ook beter plannen en organiseren. In sociale situaties neemt de impulsiviteit en onrust af en komen ze rustiger over.

Is ADHD-medicatie veilig? Wat zijn de bijwerkingen?

Zoals bij elk medicijn zijn er risico’s en mogelijke bijwerkingen verbonden aan medicatie voor ADHD. Raadpleeg je arts als je kind last lijkt te krijgen van ernstige bijwerkingen.

Veelvoorkomende bijwerkingen:

1. Verminderde eetlust en gewichtsverlies: Dit is een van de meest voorkomende bijwerkingen. Het kan na verloop van tijd afnemen. Soms helpt het om maaltijden te plannen op momenten dat het medicijn minder actief is (zoals ’s ochtends of ’s avonds).

2. Slaapproblemen: Moeite met inslapen of doorslapen, vooral als de medicatie te laat op de dag wordt ingenomen.

3. Hoofdpijn en buikpijn: Deze klachten komen vooral in het begin van de behandeling voor en verdwijnen meestal na enkele weken.

4. Hartslag en bloeddruk: ADHD-medicatie valt onder stimulerende middelen en kan bijgevolg de hartslag en bloeddruk verhogen. Regelmatige controles bij de huisarts zijn daarom aangeraden.

Belangrijke overwegingen:

1. Gezondheid op lange termijn: De langetermijneffecten van ADHD-medicatie op de ontwikkeling van kinderen worden nog volop bestudeerd. Hoewel de meeste onderzoeken geruststellend zijn, zijn er aanwijzingen dat langdurig gebruik een verhoogd risico kan geven op hart- en vaatziekten. Ook om die reden is regelmatige medische controle van groot belang.

2. Individuele reactie: De effectiviteit en bijwerkingen verschillen per persoon. Wat voor het ene kind werkt, kan bij een ander kind ongewenste effecten hebben. Het is een proces van ’trial and error’ onder medisch toezicht om de juiste dosering en het juiste type medicatie te vinden.

3. “Rebound” effect: Sommige kinderen ervaren een terugslag (“rebound”) als de medicatie is uitgewerkt, waarbij de ADHD-symptomen tijdelijk sterker terugkomen. Dit kan leiden tot prikkelbaarheid of stemmingswisselingen aan het einde van de dag.

4. Risico op psychologische bijwerkingen: In zeldzame gevallen kan medicatie leiden tot angst, somberheid, of zelfs het optreden van psychotische symptomen. Bij zulke klachten moet onmiddellijk contact worden opgenomen met de arts.

Bespreek de beslissing met je (huis)arts

Veel ouders raadplegen na de diagnose van ADHD verschillende specialisten, zeker wanneer medicatie ter sprake komt. Dat is begrijpelijk, maar in de praktijk blijkt het verzamelen van multidisciplinaire onderzoeksverslagen vaak tijdrovend, kostelijk en organisatorisch zwaar.

Intussen loopt het dagelijks leven gewoon door. Soms is er dringend actie nodig, bijvoorbeeld wanneer een kind op school of thuis vastloopt. Dan neem ik als huisarts mijn verantwoordelijkheid om tijdelijk medicatie op te starten, in afwachting van verdere gespecialiseerde opvolging. Een schooljaar mag niet verloren gaan omdat overlegverslagen te laat binnenkomen.

De officiële richtlijnen in België en Nederland schetsen een ideaal scenario dat in de praktijk niet altijd haalbaar is. De huisarts blijft in zulke situaties de eerstelijnsfiguur: nabij, aanspreekbaar, en in staat om snel te handelen: om door te verwijzen, maar ook om, waar nodig, de behandeling op te starten.

Geen enkele ouder staat te springen om zijn of haar kind medicatie te geven. Maar wanneer de feedback van de school positief is, en het kind merkbaar beter functioneert, groeit vaak begrip en aanvaarding. In die zin is de beslissing om te starten met medicatie zelden zwart-wit, maar een zorgvuldig afgewogen keuze die best in open overleg met de huisarts wordt genomen.

Meer informatie

Algemene informatie over behandelingen bij ADHD via adhd traject. Geraadpleegd op 15/11/2025.

Informatie over de opstart met medicatie bij kinderen, ook via adhd traject. Geraadpleegd op 15/11/2025.

Informatie over de werking en bijwerking van methylfenidaat via kenniscentrum. Geraadpleegd op 15/11/2025.

 

---