Het brievenboek van mijn ouders: ‘une petite histoire d’amour’ in het naoorlogse Vlaanderen

Peter Van Breusegem, alias Dirk van Babylon, heeft een boek samengesteld dat bestaat uit de brieven die zijn ouders tijdens hun verloving naar elkaar schreven. Hij wil dit werk graag met uw hulp realiseren en uitgeven. Om u een voorproefje te geven, hadden we een gesprek met de auteur.

Peter, over wat gaat het boek?

“Het brengt het Vlaanderen van de jaren ‘50 in beeld, de tijd die voorafging aan mijn geboorte. Daarnaast gaat het over de verlovingsperiode van mijn ouders die elkaar, zoals toen gebruikelijk was, veel brieven schreven. Omdat ze weinig mogelijkheden hadden om op een andere manier te communiceren met elkaar, had het brieven schrijven voor hen een belangrijke functie.

De uitdrukking ‘Vi To’ betekent “wij twee,” en verwijst naar een Noorse trilogie ‘Het begon in een Midzomernacht’, geschreven voor Olav Gullvåg in 1937. Het is het verhaal van een tragische liefde tussen een arme knecht en een rijke boerendochter, die haar wil zal doorzetten en de strijd met haar vader aanbinden. Het was een boek dat hen bijzonder na aan het hart lag.

In de brieven kun je ook al een voorafschaduwing zien van de ziekte van mijn moeder. Zij heeft na hun huwelijk MS gekregen en daarvan zijn al symptomen zichtbaar in de tekst, zonder dat ze zich daar bewust van waren van hoe dat later zou uitdraaien. Zo schrijft ze op een bepaald moment dat ze moeite heeft om recht te staan en dat ze zeer moe is, en we kunnen vermoeden dat dat al vroege manifestaties waren van haar ziekte.”

Waarom heb je dat boek samengesteld?

“De brieven zaten in twee koekjesdozen die mij door mijn vader ter hand zijn gesteld 40 jaar geleden, toen hij nog leefde. Hij heeft mij toen de belofte ontlokt om de dozen niet te openen voor zijn overlijden. Hij wilde dus wel dat de brieven gelezen zouden worden, maar niet tijdens zijn leven.

Ik was zodanig onder de indruk van de kwaliteit van de tekst van die brieven, dat ik besloten heb ze uit te geven. Ze zijn prachtig en bijzonder ontroerend om te lezen. Ik heb mij op een gegeven moment de vraag gesteld of het de moeite loonde ze te laten lezen aan anderen en dus heb ik aan enkele personen die er wat van kennen, feedback gevraagd en ook gekregen. Die was positief en dus heb ik besloten de brieven uit te geven.

Voor mij is het niet alleen een document dat de tijdsgeest van toen weergeeft en de omgeving schetst waaruit ik kom, maar het is ook de basis van mijn eigen persoonlijke leven. In de brieven praatten mijn ouders al over hun voornemen om kinderen te krijgen en de naam van hun eerste kind zou Peter worden, de naam van mijn grootvader die Petrus heette.

Dat geeft mij het bijzondere gevoel dat ik het kind ben van de liefde tussen mijn ouders. Als ik er vandaag ben, is het dus omdat die twee mensen elkaar zo graag gezien hebben. En dat gevoel wil ik delen met de rest van de wereld. Het mooie is ook dat ik in mijn vader een schrijver en dichter ontwaar, iets wat mij tijdens zijn leven ontgaan is. De man had een uitzonderlijk talent om de dingen weer te geven en om gevoelens te beschrijven.

Ik dacht altijd dat mijn vader helemaal niet goed was in het uiten van emoties. Via de brieven heb ik dus een heel ander aspect van hem ontdekt. Het is alleen jammer dat ik dat pas na zijn dood te weten ben gekomen. Tijdens zijn leven heb ik hem nooit verhalen of gedichten weten te schrijven.”

Je tante Dina heeft ook bijgedragen aan het manuscript. Wat heeft zij precies gedaan?

“Mijn tante Dina heeft in die periode haar adolescentie beleefd en zij is getuige geweest van de verloving van mijn ouders. Zij was de jongere halfzus van mijn moeder, die een heel dynamische, kwieke en talentrijke jongedame was. Ik vond het erg boeiend het standpunt van die jongere zus, die commentaar geeft op de gebeurtenissen, erbij te plaatsen. Het schept een bijkomend standpunt dat meer diepte geeft aan het verhaal.

Het verhaal van Dina zelf is ook weer tragisch, omdat zij in de periode waarin het boek speelt, begin jaren vijftig, naar het internaat is gebracht waar zij doodongelukkig was, omdat zij de keuken en de tederheid van haar moeder moest missen. De lezer van vandaag voelt bijzonder goed de tragiek van die jongere zus aan, die zich niet begrepen en aanvaard voelde in het gezin waarin ook mijn moeder opgroeide.

In een brief van mijn moeder aan mijn vader komen we te weten hoe mijn moeder ten opzichte van die jongere zus stond en dat schept wel een mooi inzicht in de verhouding tussen de drie personages.”

Je wil het boek financieren met een crowdfunding actie. Kan je daar iets meer over kwijt?

“We zullen het boek in de markt zetten, uitgeven en aan het publiek aanbieden. We gaan nu al meteen beginnen met korte stukjes uit het manuscript te publiceren op de website om de leeslust van de potentiële lezer aan te wakkeren.

Waarom zou je intekenen op de crowdfunding actie? Ik kan tal van redenen opsommen. Het is een mooi, ontroerend en tragisch boek, uit het leven van vorige eeuw gegrepen, met een lach en een traan. Ik denk dus dat het wel de moeite waard is om te lezen. Het is zeker interessant voor mensen met belangstelling in het tijdsgewricht en de omgeving waarin het speelt, het katholieke Vlaanderen van na de oorlog, waar de pastoors het nog voor het zeggen hadden. Mensen kunnen die tijdsgeest dus opsnuiven als ze het boek lezen. Kortom, het is een bijzonder boek dat gelezen moet worden en noodzakelijk is.”

Waarom zou ik het boek lezen?

“Het vertelt de kleine geschiedenis van eenvoudige mensen. En dat is ook het mooie ervan. Je kunt als lezer binnentreden in de intimiteit van dat koppel van toen. Ik vind dat mijn ouders daar zeer waardig uitkomen, met hun zwakke kanten weliswaar, maar ook als authentieke mensen met diepe, warme gevoelens voor elkaar en met doelstellingen in hun leven. Zo hadden ze heel veel ‘goesting’ om aan het leven te beginnen en een gezin te stichten. Jammer genoeg wordt hun levenslust overschaduwd door de ziekte van mijn moeder, waarvan we achteraf te weten komen dat die haar fataal wordt.”

Stel dat je ouders nu nog zouden leven. Heb je anno 2021 een boodschap voor hen?

“Ja, ik zou zeker aan mijn vader vertellen dat ik hem onderschat heb. Het spijt me wel dat ik hem bij leven niet de juiste waardering heb kunnen tonen. Ik was altijd een rebelse jongere, deels door de zorgsituatie van mijn moeder, en ik vind het jammer dat ik mijn vader nooit hebben kunnen vertellen hoe goed ik het vond wat hij schreef. Anderzijds ben ik wel blij dat ik mij uiteindelijk met mijn vader heb verzoend.”

Mijn moeder is een ander verhaal. Zij is al gestorven toen ik 18 was. Ik heb haar altijd ziek geweten. Ik heb haar nooit weten stappen, behalve een paar scheve stappen aan de arm van de kinesiste die later mijn tweede moeder is geworden. Mijn biologische moeder was wel belangrijk voor mij, onder andere door de zorgsituatie waarin ik ingeschakeld werd en ik heb jarenlang na haar dood bezoek van haar gekregen.

Op moeilijke momenten in mijn leven kwam zij op een of andere manier voorbij in mijn dromen of in toevallige ontmoetingen, in een uittreksel van een boek enz. Ik kon af en toe duidelijk haar aanwezigheid voelen. Dat was heel bijzonder en daar ging een grote troost vanuit.

Op een bepaald moment echter droomde ik dat zij in de hemel was en dat zij daar gelukkig en gezond was. Toen was het gedaan. Sindsdien ben ik een veel gelukkiger mens geworden en heb ik het gevoel dat zij mag rusten en dat ze zich niet meer moet vermoeien voor mij. Erna is ze nooit meer tot mij gekomen. Toch niet op die mystieke manier met die vreemde aanwezigheid die ik kon voelen. Ik heb daar vrede mee nu, maar dat heeft wel jaren geduurd.

In het boek komt zij naar voren als een ondernemende, overtuigende en vrijgevochten vrouw die voor die tijd opmerkelijk mobiel en zakelijk bezig was. Het maakte haar ziekte des te tragischer.”

Noot: op de foto zien we Peter, zijn zus en zijn vader.

Wilt u graag uw steentje bijdragen tot de totstandkoming van ‘Vi to (Wij twee). Het brievenboek van mijn ouders’? En het boek en allerlei exclusieve voordelen ontvangen voor uw hulp? Neem dan hier een kijkje. Klik op de ‘Reward’ van uw keuze om uw bijdrage te bevestigen en vul uw persoonlijke gegevens in. Lukt het niet om een bestelling te plaatsen of heeft u vragen? Stuur dan een mailtje naar [email protected].

---