Ontslaving: vergetelheid

Het middel kan ook aangewend worden om een pijnlijke herinnering te vergeten, maar dit is een vruchteloze onderneming. Wij kunnen niet vergeten, toch niet willekeurig, want iedere keer als we proberen iets te vergeten, denken we eraan. Het zoeken naar vergetelheid in scheikundige middelen is tot mislukken gedoemd, maar toch zie je mensen die dat dan proberen, tot ze op hun tandvlees zitten.

We denken hier aan posttraumatisch stresssyndroom zoals typisch bij ex-soldaten die oorlogsomstandigheden hebben meegemaakt en nadien vaak aan hun lot worden overgelaten. De hunkering naar vergetelheid kan wel degelijk de drijfkracht zijn van een verslaving, waarbij telkens gepoogd wordt om aan een pijnlijk verleden te ontsnappen. Het kan dan wel degelijk helpen om te proberen dat onder woorden te brengen in een therapeutisch gesprek.

De strategie leunt hier dicht aan bij die van chronische pijn, die je wel kunt onderdrukken, maar niet overwinnen. De mensen die vergetelheid zoeken zijn bijvoorbeeld degenen die een groot verlies hebben geleden dat ze niet te boven zijn gekomen of slachtoffers van geweld. Binnen de populatie van middelengebruikers hoor ik opmerkelijk vaak verhalen van misbruik en geweld, vaak al op zeer jonge leeftijd.

Er is in onze samenleving jammer genoeg veel geweld in gezinssituaties dat vaak verdoken blijft. Hier speelt dat aspect van het geheim zeer sterk. Vaak gebeurt het misbruik in een sfeer van geheimhouding waar iedereen de lippen stijf op elkaar houdt. “Je mag dit aan niemand verklappen!” Het is niet zo makkelijk als het lijkt, om daaruit los te komen. Je zult vaak zien dat de hulpvrager een geheim meezeult dat pas na lange tijd opengepeuterd wordt, vaak met verlichting tot gevolg.

Je kunt dat echter niet forceren, want als je te brutaal te werk gaat zul je vroeg of laat het vertrouwen verliezen, en dan houdt het op en komt de therapie tot stilstand. Het komt erop aan de therapeutische relatie geleidelijk op te bouwen om het vertrouwen te winnen. Vertrouwen komt te voet en vertrekt te paard, zegt een oud spreekwoord. Het luisteren staat hier alweer centraal. Het zijn mensen voor wie psychotherapie wonderen kan verrichten, in tegenstelling tot de dopingcategorie, waar we vaak bot vangen, zoals uiteengezet.

---