Ontslaving: ontstaan

Hoe ontstaat middelengebruik? Het antwoord op die vraag is misschien nuttig om te weten hoe we de verspreiding van schadelijk gebruik kunnen voorkomen. Dat laatste is minder gemakkelijk dan het lijkt, zeker als je weet dat middelengebruik in veel gevallen van de ouders op de kinderen overgaat. In veel huishoudens zijn middelen aanwezig of binnen handbereik.

Heel wat gebruikers komen uit gezinnen waar middelengebruik schering en inslag was. Vroeger, toen ik klein was, bleef dat nog redelijk eenvoudig. Mannen dronken en vrouwen namen pillen van de apotheker. Het is een beetje karikaturaal voorgesteld, maar het was wel zo. Mannen en vrouwen gaan er anders mee om. Bij vrouwen is het taboe doorgaans nog veel groter. Bij een man zien we gemakkelijker iets door de vingers, terwijl gebruikende vrouwen meer afkeuring moeten trotseren als bekend wordt dat ze gebruiken.

In onze moderne tijd zijn er veel meer verleidingen dan vroeger. Ooit had elke beschaving haar eigen drug, en daar had je dan allerlei rituelen en gedragsregels rond. Wij hadden alcohol, voornamelijk bier en gestookte dranken, wijn iets meer in het Zuiden. Noord-Afrika heeft altijd cannabis gehad, terwijl alcohol er vanwege de Islam veel minder wordt gebruikt. Perzië en de omliggende gebieden hadden opium en Zuid-Amerika cocaïne, om nog maar die te noemen.

Vandaag is de wereld een groot dorp en we komen dus veel gemakkelijker met de drugs van andere beschavingen in aanraking, en zij met die van ons. Nu kun je alle drugs overal vinden, zonder dat beschermend laagje van cultureel opgebouwd gedrag omheen het gebruik. Drugs maken deel uit van allerlei subculturen die bijvoorbeeld ontstaan rond de sport of de muziek of andere vormen van vrijetijdbeleving.

Tijdens de kolonisatie heeft de Europese overheerser overal in de overheerste landen alcohol binnengebracht als handelswaar. In ruil kwamen allerlei planten en kruiden naar ons toe, die wij dan weer niet kenden, waarvan sommige zeer succesvol werden, zodat er duchtig handel in gedreven werd en wordt. Die stoffen zijn verkrijgbaar voor een prijs en ze zijn in onze samenleving aanwezig.

Er zullen overal gezinnen leven waar de ouders middelen gebruiken en de kinderen krijgen dat mee. Voorts leeft dat ook wel sterk in de jongerencultuur. De media zijn ervan vergeven. Hoe dan ook zijn pubers, adolescenten en jonge volwassenen blootgesteld aan heftige emoties, en daarbij zijn zij steeds op zoek naar middelen om hen te helpen die emoties te sturen en te beheersen.

---