Ik laat geen gelegenheid onverlet om op de kwalijke eigenschappen van de benzodiazepines te wijzen. We hebben het hier even niet over acute nevenwerkingen, al valt daar veel over te zeggen. Zo zijn er ook ernstige huidafwijkingen beschreven met sommige benzodiazepines en sommige zijn daarom terug van de markt gehaald. Maar dat is een terzijde.

Wat ons voornamelijk bezighoudt, is wat er gebeurt als je die blijft slikken. Nu ja, het hoge woord moet eruit. Dan wordt het een verslaving, want je komt er niet meer van los. Nadat ze zijn ingenomen en hun voornaamste werking hebben verricht, blijven deze middelen nog een tijd in de bloedstroom circuleren, waarbij ze stilaan in stappen door de lever afgebroken worden.

Daarbij ontstaan tussenproducten, metabolieten genaamd, die zelf ook een werking kunnen uitoefenen op de hersenen, of elders. Na een tijd zit je bij chronisch gebruik met een soep van metabolieten in je bloed. Allerlei van die afbraakmoleculen door elkaar dragen bij aan de langdurige nawerking van de benzodiazepines, die nog door kunnen gaan wanneer de oorspronkelijke molecule die ingenomen werd, niet meer in het serum aan te tonen is.

Je wordt er suf van, levensmoe, vergeetachtig, apathisch, frigide en een uitgeblust zenuwwrak. Je oordeelsvermogen en je kordaatheid zijn aangetast, zodat het des te moeilijker wordt ermee te stoppen, want je wilsvermogen is verminderd. De gevolgen zijn: concentratiestoornissen, kennisproblemen, geheugenverlies, gebrek aan levenslust, de teloorgang van de seksualiteit, om het valrisico bij bejaarden niet te vergeten.

Noem maar op. Ik kan er geen goed woord over zeggen. En er is natuurlijk ook de verslaving op zich: dat je elke dag nodeloos een of meerdere middelen neemt die je oordeelvermogen aantasten, en waar je geld aan uitgeeft omdat je ze niet meer kunt missen. Dat gaat soms lang door nadat de eerste oorzaak is verdwenen. Je kunt niet meer zonder, en je krijgt meer en meer met de nadelen af te rekenen, zonder het wellicht goed te beseffen.

Dat is ook weer zo gelijkaardig tussen benzodiazepinen en alcohol. Daarom behandel ik die twee graag na elkaar, omdat er zoveel gelijkenissen zijn. Het gaat bijvoorbeeld om cyclisch gebruik volgens het dag-/nachtritme met aanvankelijk alleen avondlijk gebruik. Als het steeds vroeger wordt, is er wellicht een spreekwoordelijk vuiltje aan de lucht. Er zit een geheim aan te komen, dat vaak onderdrukt blijft zolang het gebruik duurt;