Ontslaving: mortaliteit

Overdosis gaat in wezen om een vergiftiging die de gebruiker zichzelf toebrengt. In zeventig procent van de gevallen is een voorschriftplichtig of illegaal opiaat verantwoordelijk. In Europa stierven in 2017 gemiddeld 22.6 mensen per miljoen inwoners door een overdosis drugs. België doet het in verhouding relatief goed met gemiddeld minder dan 10 overlijdens door overdosis per miljoen inwoners in 2017.

Het aantal overlijdens ten gevolge van overdosis is natuurlijk maar een deelaspect van de mortaliteit die door opiaten veroorzaakt wordt. Je moet er ook het geweld bijtellen, waar de gebruikers meer dan anderen mee te maken krijgen, of sepsis door spuitabcessen en natuurlijk besmettelijke ziekten zoals aids en hepatitis B en C.

De vraag is ook altijd hoe goed de rapportering is. Het aangeven van doodsoorzaken is merkwaardig onprecies, omdat artsen verschillende criteria hanteren wanneer ze het overlijdensattest invullen. Het enige wat we zeker weten, is dat al deze cijfers een grove onderschatting vormen.

Sinds 2014 groeit de levensverwachting in de Verenigde Staten niet meer onder andere door de stijging in fatale overdosissen. Niet alleen de politiek, maar ook de industrie, en per slot van rekening het medisch korps, dragen een grote verantwoordelijkheid in deze grote catastrofe.

In Amerika heeft de overheid er vervolgens voor gekozen productiequota op te leggen aan de industrie, waarbij een plafond wordt opgelegd aan wat de firma’s in de markt mogen zetten. De grens tussen de legale en de criminele markt is echter poreus en het is een stelsel van communicerende vaten. Wordt een farmaceutisch product schaarser en dus duurder, dan is er weer een ander dat goedkoper wordt.

Het is een straatje zonder eind. De cijfers spreken tot de verbeelding. Ongeveer 92 miljoen Amerikanen, afgerond 40% van de bevolking, gebruikte voorgeschreven opioïden in 2014. Dat is veel, naar mijn gevoel. Geschat wordt dat een kwart van de patiënten met chronische pijn het voorgeschreven opiaat misbruikt. Een op tien raakt verslaafd.

Bijzonder onrustwekkend is dat tachtig procent van de heroïneverslaafden verklaart dat ze met voorschriftplichtige middelen begonnen zijn, om later op heroïne over te schakelen wanneer ze er niet meer aan konden komen.

---