Ontslaving: indeling

Ik zal het maar toegeven. Ik deel de klagende mensheid in drie grote categorieën in: de idioten, de neuroten en de psychoten. Over de eerstgenoemde categorie kunnen we vrij kort zijn. Er zijn twee soorten van belang, de gelukkige en de kwalijke idioten. Voor de gelukkige soort is de benaming oneerbiedig, en een beetje provocerend gekozen, want het betreft eigenlijk de ‘normale’ mensen die zonder morren hun eigen problemen oplossen.

Het is niet denigrerend bedoeld, maar idioten zijn al die hulpvragers die eigenlijk het verband tussen lichaam en ziel niet zien, en desondanks veelal ongehinderd door het leven hobbelen. Veel lichamelijke klachten hangen namelijk samen met een geestelijke ingesteldheid. Dat is soms heel moeilijk te verkopen als idee, want niet iedere mens heeft toegang tot zijn innerlijke leefwereld. Bij velen zit daar een soort slot op.

Psychosomatische klachten komen veel voor in de huisartspraktijk. We hebben het dan over kwalen waar geen orgaanlijden te vinden is. Alles werkt naar behoren en toch heeft de persoon onoverwinnelijke klachten. Ogenschijnlijk houden deze kerngezonde lieden er geen innerlijk leven op na of ze hebben het er nooit over. Ze hebben ook geen vraag naar psychologische bespiegelingen en ze zijn wellicht gelukkig in hun leefwereld.

Die brave lui moet je vooral niet overhoophalen met allerlei apostolische boodschappen die sommige hulpverleners wel een keer hebben. We willen de cholesterol omlaag of de tevredenheid omhoog. Om het even. De hulpverlener is geen profeet en ook geen politieagent. Hij of zij moet zich vooral nergens mee moeien en geen oordelen uitspreken.

Nuttige idioten passen zich zonder morren aan in onze dolgedraaide maatschappij. Ik mag ze idioot vinden, omdat ze aan mij niet veel hebben, en ik kan voor hen niet veel meer doen dan af en toe een praktisch probleem oplossen. Dat kan hartelijk en joviaal verlopen, maar het graaft niet diep. Dat is heel goed zo. Soms moet je asjeblieft niet aan de ziel gaan peuteren, want alles zit muurvast.

Normale mensen zijn er ook nog, maar ze klagen niet veel, en er is weinig over te vertellen. Iedereen kan wel een keer opgewonden of emotioneel zijn, maar daar ziet niemand een ziekte in. Die laat ik met rust en ga ik niet bestoken met existentiële vragen, in de hoop dat ikzelf ook een gelukkige en nuttige idioot zou mogen zijn of worden. Het is wellicht het hoogste wat je kunt bereiken in het leven. Gelukkig zijn die er ook nog, want anders zat ik voortdurend alleen maar op uitzichtloos leed te kijken.

---