Ontslaving: eerste lijn

Ik heb altijd gewerkt voor een breed publiek, zonder iemand uit te sluiten. Tijdens al die jaren heb ik een respectabel aantal middelengebruikers in behandeling gehad, maar die hebben nooit de meerderheid van het bestand gevormd. Ik ben er altijd voorstander van geweest de verslaafdenzorg zoveel mogelijk in de algemene zorg te integreren, en geen getto’s in de zorg te scheppen onder het mom van ‘gespecialiseerde instellingen’.

Die laatste hebben wel een missie en een plaats, maar zullen getalsmatig nooit in staat zijn het aantal gebruikers aan te kunnen. Mits gepaste opleiding en begeleiding is er in de eerstelijnsgezondheidszorg heel wat ruimte voor de opvang van middelengebruikers en verslaafden. Ga dus naar de huisarts met een verslavingsprobleem! Waarom ook niet? Je hebt evenveel recht op zorg als alle anderen, met je eigen beperkingen en vereisten.

Als het gebruik problemen begint te stellen, kan hulpverlening helpen, en die begint bij de huisarts. Daarnaast is er natuurlijk een breed aanbod aan allerlei andere disciplines en benaderingen beschikbaar. De problematiek is per slot van rekening verre van zeldzaam en treft vele huisgezinnen. Dat zie je als je een huisartsenpraktijk hebt in de steden en in de randen eromheen.

Dat is nagenoeg geheel Vlaanderen, en in Nederland de hele randstad plus nog een paar steden. Suburbia aan de rivieren. Het is in de omringende landen niet anders. In de schemerzone van de maatschappij leeft een soort gevaarlijk beest waar we ons niet van kunnen ontdoen. Sinds halfweg de twintigste eeuw is dat alleen maar gegroeid, wat we ook probeerden.

Iedereen komt wel eens in aanraking met middelengebruik. Hoeveel mensen drinken geen koffie en thee? Niet dat dat verkeerd is, maar het is wel middelengebruik en volstrekt aanvaard. Toch zie je verslaving optreden: onderbreking van het gebruikt lokt ontwenningsverschijnselen uit. En dat leidt dan weer tot verderzetting van het gedrag. Dat is de definitie van een verslaving.

De middelen die het meeste problemen geven, zijn het minst aan banden gelegd. Zo kunnen we vaststellen dat alcohol en nicotine overal wettelijk verkrijgbaar zijn. Wel zijn zij aan beperkingen onderhevig, zoals het verbod op verkoop aan minderjarigen en het heffen van accijnzen, zodat de staat, en dus wij allen, er mee aan verdienen.

---