
De Blikken Trommel / Die Blechtrommel
Allein auf Rasputin wollte ich mich nicht verlassen, denn allzubald wurde mir klar, daß auf dieser Welt jedem Rasputin ein Goethe gegenübersteht, daß Rasputin Goethe oder der Goethe einen Rasputin nach sich zieht, sogar erschafft, wenn es sein muß, um ihn hinterher verurteilen zu können. (Grass, Günter. Die Blechtrommel: Roman. Luchterhand, 1974, p.74.)
Maart 2020.
Corona was voorlopig iets Chinees of een biertje dat regelmatig in korting staat in de Delhaize.
Ik zat met mijn medestudenten Duitse taal- en letterkunde in het Erasmushuis te Leuven in een klein wit (onverlucht) lokaaltje naar een documentaire over Günther Grass (°16 oktober 1927, †Vrije stad Danzig, 13 april 2015, Lübeck, Duitsland) te kijken. Voor elke studente (ja, enkel vrouwen) lag het oude maar spiksplinternieuwe boek Die Blechtrommel klaar. Ik moest speciaal doen en kocht een tweedehandsexemplaar, dunner en geler, met een koffieplekje op de cover. Iets wat de aandacht trok, tussen alle maagdelijk witte, ongelezen boeken. Een vroegere druk, een druk dichter bij het moment waarop de woorden uit Grass’ pen vloeiden.
Ik – en ik was de enige in onze groep – vond Die Blechtrommel een geweldig boek. Het bevat een aantal gruwelijke passages en het werd verboden in Amerika, maar de theatrale manier waarop Günther Grass zich als auteur positioneert, de discussies over de vertalingen van zijn verhaal, de rauwe manier waarop hij Danzig begin tweede wereldoorlog schetste, lieten een intense indruk bij me na. Een glimp hiervan is ook te zien in de verfilming van het boek, door Volker Schlöndorff (1980).
Mijn professor Duitse Letterkunde fronste zijn wenkbrauwen op toen ik “das Fragment über den Pferdenkopf mit den Aale” antwoordde op de vraag van welk fragment ik wilde bespreken als examenproef.
Context: in het verhaal staan Oskar en zijn ouders te kijken naar een visser in de zee, die op een moment een dode paardenkop uit het water vist, waarin palingen kronkelen. Net zoals de moeder van Oskar kokhalsde ik bij het beeld van de verrotte kop. Daarom besprak ik het. Niet om mijn prof nogmaals te doen gruwelen, wel omdat het voor mij weer zo’n ultiem voorbeeld was van de kracht van taal. Je hebt daar een pagina die je dadelijk doet walgen tot in het puntje van je teen. Enkele zinnen die bij wat nadenken verwijzen naar Freud en naar de Griekse Mythologie. Ik vond het heerlijk om te blijven zoeken naar nieuwe lagen in het verhaal. Nieuwe lagen in één zin, soms. Letters zwart op wit, die naar tientallen dingen konden verwijzen.
Het was toen ik het laatste blad van dat boek omdraaide, dat ik besefte dat ik niets liever deed dan met literatuur bezig te zijn, meer bepaald met de Duitse en de Nederlandse. En die liefde ben ik altijd blijven behouden. Ik weet niet of ik ooit nog zo intensief met literatuur zal bezig zijn als in mijn opleiding, maar ik geloof erin dat je met je passie altijd ergens terecht zal komen. Mensen vergeten wel eens wat de kracht van literatuur en taal is. Het is dankzij literatuur dat we op situaties en culturele verschillen botsen waarmee we anders nooit mee gebotst zouden zijn. Het is dankzij literatuur dat we de empathie in ons brein triggeren. Dankzij literatuur dat culturen, levensstijlen, denkwijzen elkaar ontmoeten en de monoloog van de auteur kan uitgroeien tot een dialoog. Je kan met literatuur inderdaad geen mens opereren, geen technologisch snufje uitvinden. Literatuur is daarentegen een onrechtstreekse noodzakelijk bijdrage aan de maatschappij. Een fundamentele bouwsteen van die maatschappij. Amen.
H.B.
Recente bijdragen
Ik noem me
Ik noem me: Hanna. Ik noem me: brem in het meervoud. Ik noem me: geel. Ik noem me: struik met knopjes, waartussen de wind strijkt naar je toe. Ik […]
Omhoog kijken
Peter mailt me een foto van de wolken, die hij ziet vanuit zijn bureau, samen met de boodschap: kijk ernaar en reflecteer, Hanna. Ik keek naar het […]
Rode stift
Oma vraagt of ik een glas limonade wil. Ik zeg snel ja, zodat ze weer de keuken in verdwijnt en me alleen laat. Ze heeft de nieuwe stiften in een […]

Alle auteurs
- Chris Coolsma
- Advies van de huisarts
- Aidsactivisme en homo-emancipatie
- Alsem
- Arbeidsongeschiktheid
- Blogs
- Boodschap van algemeen nut
- Breekbaar licht
- Covid
- Dirk van Babylon nieuwsbrief
- Dubbele roeping
- Essays
- Euthanasie
- Familie Bass
- Geschiedenis en toekomst van de praktijk
- Hersenspinsels
- Kritische blik
- Late Pasquino's
- LEIF-arts
- Medische nieuwsbrief
- Memoires van een huisarts
- Middelengebruik en verslaving
- Miguel Molinos
- Mijmeringen
- Ongecategoriseerd
- Ontslaving
- Poëzie
- Praktijk in Erembodegem
- Reizen
- Slaapproblemen
- Sonnetten
- Sprokkelmaand
- Terugblik
- Vi to
- Weltschmerz
- Woonzorgcentra
- Marijs Boulogne
- Advies van de huisarts
- Aidsactivisme en homo-emancipatie
- Alsem
- Arbeidsongeschiktheid
- Blogs
- Boodschap van algemeen nut
- Breekbaar licht
- Covid
- Dirk van Babylon nieuwsbrief
- Dubbele roeping
- Essays
- Euthanasie
- Familie Bass
- Geschiedenis en toekomst van de praktijk
- Hersenspinsels
- Kritische blik
- Late Pasquino's
- LEIF-arts
- Medische nieuwsbrief
- Memoires van een huisarts
- Middelengebruik en verslaving
- Miguel Molinos
- Mijmeringen
- Ongecategoriseerd
- Ontslaving
- Poëzie
- Praktijk in Erembodegem
- Reizen
- Slaapproblemen
- Sonnetten
- Sprokkelmaand
- Terugblik
- Vi to
- Weltschmerz
- Woonzorgcentra
- Olivier Lichtenberg
- Advies van de huisarts
- Aidsactivisme en homo-emancipatie
- Alsem
- Arbeidsongeschiktheid
- Blogs
- Boodschap van algemeen nut
- Breekbaar licht
- Covid
- Dirk van Babylon nieuwsbrief
- Dubbele roeping
- Essays
- Euthanasie
- Familie Bass
- Geschiedenis en toekomst van de praktijk
- Hersenspinsels
- Kritische blik
- Late Pasquino's
- LEIF-arts
- Medische nieuwsbrief
- Memoires van een huisarts
- Middelengebruik en verslaving
- Miguel Molinos
- Mijmeringen
- Ongecategoriseerd
- Ontslaving
- Poëzie
- Praktijk in Erembodegem
- Reizen
- Slaapproblemen
- Sonnetten
- Sprokkelmaand
- Terugblik
- Vi to
- Weltschmerz
- Woonzorgcentra
- Patrick Bernauw
- Advies van de huisarts
- Aidsactivisme en homo-emancipatie
- Alsem
- Arbeidsongeschiktheid
- Blogs
- Boodschap van algemeen nut
- Breekbaar licht
- Covid
- Dirk van Babylon nieuwsbrief
- Dubbele roeping
- Essays
- Euthanasie
- Familie Bass
- Geschiedenis en toekomst van de praktijk
- Hersenspinsels
- Kritische blik
- Late Pasquino's
- LEIF-arts
- Medische nieuwsbrief
- Memoires van een huisarts
- Middelengebruik en verslaving
- Miguel Molinos
- Mijmeringen
- Ongecategoriseerd
- Ontslaving
- Poëzie
- Praktijk in Erembodegem
- Reizen
- Slaapproblemen
- Sonnetten
- Sprokkelmaand
- Terugblik
- Vi to
- Weltschmerz
- Woonzorgcentra
Over de auteur
Andere werken van onze auteurs
- juni 2025 (1)
- mei 2025 (1)
- april 2025 (2)
- maart 2025 (4)
- februari 2025 (2)
- januari 2025 (3)
- december 2024 (10)
- november 2024 (6)
- oktober 2024 (3)
- september 2024 (1)
- augustus 2024 (1)
- juli 2024 (1)
- juni 2024 (3)
- mei 2024 (2)
- april 2024 (73)
- maart 2024 (2)
- februari 2024 (4)
- januari 2024 (5)
- december 2023 (2)
- november 2023 (2)
- oktober 2023 (1)
- september 2023 (2)
- augustus 2023 (2)
- juli 2023 (1)
- februari 2022 (13)
- januari 2022 (1)
- december 2021 (13)
- november 2021 (13)
- oktober 2021 (10)
- september 2021 (12)
- augustus 2021 (21)
- juli 2021 (20)
- juni 2021 (8)
- mei 2021 (13)
- april 2021 (14)
- maart 2021 (14)
- februari 2021 (8)
- januari 2021 (10)
- december 2020 (16)
- november 2020 (27)
- oktober 2020 (27)
- september 2020 (32)
- augustus 2020 (21)
- juli 2020 (26)
- juni 2020 (26)
- mei 2020 (17)
- april 2020 (9)
- maart 2020 (1)
- februari 2020 (4)
- december 2019 (2)
- november 2019 (9)
- september 2019 (4)
- juli 2019 (5)
- april 2019 (1)
- maart 2019 (1)
Er is nog geen commentaar geplaatst!