Van spreken

Naar vertellen

De mens is een sprekend zoogdier dat zich zodoende van alle andere dieren onderscheidt. Wanneer dat spreken na elkaar gebeurt en past in een verhaal dat een of andere interne samenhang vertoont, wordt de mens ook een vertellend wezen. Geen dier doet ons dat na. We schrijven ons verhaal naarmate we leven.

Zo lang we in leven blijven, kunnen we het navertellen, met inbegrip van onze vooruitzichten en verwachtingen. Naarmate we vertellen, vormen wij de gebeurtenissen die we meemaken. Wij weven ons web. We scheppen een verleden en een toekomst. Naarmate we ouder worden neemt het verleden toe en neemt de toekomst af, zoals we in een vorige bijdrage al aantoonden, met een deel vreugde en een deel kommer en kwel.

Het kan gebeuren dat het verhaal op de klippen loopt, zoals een schip dat niet meer kan varen. Soms zitten we aan de grond, maar zelfs als het lijden zwaar toeslaat, zijn we meestal nog in staat te vertellen, en als we het geluk hebben dat we een goede ziel vinden die luistert zonder te oordelen, dan gaan we doorgaans uit het dal kruipen en opnieuw vaste bodem betreden.

Het is cruciaal dat iedereen om beurten de rol van toehoorder op zich neemt. We kunnen allemaal leren hoe we beter die partij kunnen spelen, van goede ziel die het oor te luisteren legt. Het is niet iets wat je vanzelf onder de knie krijgt, toch voor vele mensen. Sommigen zijn van nature uit zo geschapen dat ze dat gewoon doen, maar ze zijn zeldzaam. Veruit de meesten moeten zich daar een heel leven lang toe bekwamen.

Zelf zit ik ook in die categorie. Je kunt elke dag nog bijleren. Daar ben ik achter gekomen. Je bent er nooit klaar mee. Je moet wel de bereidheid hebben jezelf in vraag te stellen en je eigen functioneren af te toetsen aan het effect op de anderen, met name de hulpvragers, die een bijzondere categorie van anderen vormen.

In mijn geval is de hulpverlening een beroepsactiviteit, en dan mag je bijzondere eisen stellen aan degene die dat doet en ervoor betaald wordt. We moeten zelf hoge kwaliteitsnormen kiezen en handhaven om ons werk goed te doen.

---