Verdraagzaamheid

Schaamte

Merkwaardig genoeg verzwaarden de straffen in een Nederlands onderzoek naar de rechtszaken omtrent de homoseksuele geaardheid in Amsterdam in de zestiende en zeventiende eeuw naarmate de verlichting verder schreed. Toen de prelaten nog de plak zwaaiden was de doodstraf zeldzaam, maar toen burgerlijke rechters uitspraak deden, werden er wel degelijk (voornamelijk) mannen terechtgesteld wegens hun geaardheid.
Het is dus geen kwestie van afschaffing van de oude godsdienstige structuren want de burgerlijke regimes van de twintigste eeuw waren zeker niet meer tolerant naarmate ze meer atheïstisch waren. Wat je wel mag zeggen is dat we hier met zijn allen – verlicht of niet – van het Christendom een schuldcultuur, hebben geërfd, daar waar de Islam nog grotendeels een schaamtecultuur is gebleven.
Dat illustreert de boutade die ik al vaker heb gebruikt, en die luidt. ‘Bij de Christenen mag je het wel zeggen, maar niet doen, en bij de Moslims mag het wel doen maar niet zeggen.’ Ik verklaar me nader. Hier bij ons, in onze christelijke contreien mocht je wel zeggen dat je homo bent en dat moet iedereen christelijk aanvaarden, maar je mag er niets mee doen, want dan bega je een objectieve zonde.
Als je willens een daad begaat waarvan de kerk vindt dat die zondig is, moet je niet komen zeuren want je wist het. In de Islam daarentegen heerst veelal een opvatting van goed fatsoen en geen aanstoot geven. Je moet geen dingen doen die de burgerschap schokken, maar binnen de intimiteit van het huwelijk is alles toegelaten. Over het algemeen wordt dat doorgetrokken naar het privéleven.
Wat niet weet niet deert. Iedereen mag doen en laten wat hij wil, zolang het niet uitkomt. Daar komt geen schuldbesef bij kijken. Het gaat niet om wat je bent, en ook niet om wat je gedaan hebt, maar of je gezien bent geweest. Dan slaat de schaamte toe. Dat is een heel andere manier om naar het probleem te kijken, waardoor ik de Islam als godsdienst en als gemeenschap eigenlijk een flink stuk vooruitstrevender vind, dan onze traditionele samenleving die ik als kind heb gekend.
Ik ga hier niet over een nacht ijs. Ik spring de hele dag met ontelbare moslims om in mijn werk en ik leef met hen samen. .

 

---