Ontslaving: afkicken

Voor de fysiologie van de hersencellen en de lever is het doorgaans beter om het ontwennen geleidelijk te laten verlopen. Gedragsmatig is dat als strategie echter soms heel moeilijk vol te houden voor de betrokkene. Die heeft intussen al alles geprobeerd, voordat hij bij ons in de hulpverlening is terechtgekomen. Het is te vergelijken met wat er gebeurt bij een eetverslaving.

Je zweert altijd wel dat je gaat minderen, maar je zwicht en bezwijkt iedere keer onder de invloed van een angst- en schuldcyclus. Geleidelijk stoppen met gebruiken is dikwijls zoals een strikt dieet gaan volgen: een prachtig, maar onbereikbaar ideaal dat telkens weer wordt opgeschoven. De verslaving gaat gewoon door met ups en downs. Je zit dan in een fiascoscenario

Je struikelt van de ene mislukking in de andere en je wordt er moedeloos van. Dan moet je diep in je ziel gaan kijken of er niet toch nog ergens iets is dat verlangt naar geestelijke vrijheid en autonomie. Loskomen van het gebruik en je van je verslaving bevrijden. Als er ergens een kiem van motivatie aanwezig is, een klein stukje gespreksbereidheid, dan kun je daar een dynamiek uit puren waarbij je een en ander toch in vraag kunt stellen.

Afkicken is bij alcohol- en benzodiazepineverslaving ook een technische uitdaging. Bij de heel erge gevallen is zelfs epilepsie te vrezen naast een stoet andere verwikkelingen. Daarenboven vinden we dikwijls onderliggende ziekten die onder de radar zijn gebleven, omdat alle aandacht naar het gebruik ging, en die nu aan het licht komen.

Als huisarts moeten we dan eerst kijken naar wat het meest dringend op ons afkomt en proberen het een na het ander af te handelen. Je moet het ijzer van de motivatie smeden wanneer het heet is, en dat is vaak in crisismomenten. Ineens ontstaat dan de mogelijkheid het erover te hebben en te kijken of er niet iets aan gedaan kan worden.

Dat geldt voor vele verslavingen. Er komt een vruchtbaar moment, un moment fécond om met Lacan te spreken, dat je moet grijpen, en dat werkt als een touw dat een drenkeling wordt toegeworpen. Dat ogenblik, wanneer zich dat voordoet, moet je vooral aangrijpen en benutten. Als je het laat voorbijgaan, komt de kans misschien niet meer terug.

We moeten als hulpverlener elke poging om los te komen uit het moeras van de verslaving aanmoedigen, ondersteunen en proberen geloofwaardig te maken.

---