Empathie

Toen ik gisteren begon over racisme in onze eigen streken, moest ik meteen ook weer denken aan de controverse rond Zwarte Piet.

Ik zag eergisteren op de televisie nog Markske van de Kampioenen, in het echte leven Herman Verbruggen, die zijn opwachting maakte in een praatprogramma waar de gasten fragmenten van het voorbije jaar mochten kiezen.

De televisieartiest koos voor het fragment waar een zwarte vrouw van een of andere commissie van de Verenigde Naties via de telefoon, met op het scherm een foto van haar, duidelijk en onversneden haar ongenoegen liet blijken omtrent het jaarlijkse Zwarte Piet gebeuren in Nederland en Vlaanderen, dat ze als zwarte persoon degraderend vond en als minachtend voor de zwarte medemens ervoer.

Onbegrip

Ik  begrijp de populaire acteur volkomen als hij zegt niet te kunnen verstaan wat hier het probleem is.

Het is hier niet de bedoeling de brave man persoonlijk aan te vallen, daar hij juist exemplarisch is voor een houding die in Vlaanderen algemeen is. Ik heb het hier niet aan de stok met Marc Vertongen, of de man die hem vertolkt. In de serie speelt hij een personage dat niet al te slim is. Dat doet hij geloofwaardig. Hij is een goede acteur die niet bang is vernederd te worden, en altijd kwetsbaar blijft.

Ik hou niet zo van de kampioenen die al twintig jaar in eindeloze herhalingen de VRT schermen teisteren, maar ik heb wel oog voor de professionele prestaties die daar neergezet zijn. Dat zijn heel veel woorden om uit te leggen dat ik niets tegen Herman heb. Ik neem hem alleen tot toonvoorbeeld omdat hij perfect een algemeen gevoel vertolkt, zo van er kan toch niets mis zijn met Zwarte Piet? Het is toch helemaal niet racistisch  bedoeld?

Andere bril

Waar maken de mensen van de Verenigde Naties zich druk over?

Om dat te begrijpen moet je toch eens proberen je dat gebeuren met Zwarte Piet voor te stellen vanuit het standpunt van de zwarte medemens. Je moet dat eens proberen met hun ogen te bekijken. Dan zie je toch wat anders dan wat we gewend zijn te zien.

 Dat het niet racistisch is bedoeld, belet niet dat het als beledigend, vernederend of minachtend wordt ervaren door degenen die zich geviseerd mogen voelen, namelijk mensen met een donkere huidskleur.

In elke klas zit tegenwoordig een zwart kind en we moeten ook eens door de ogen van dat kind naar de vertoning kijken. Ik denk dat elk kind in de klas wel op een of andere manier zal omgaan met dat andere kind dat door zijn huidskleur zo anders is. Het loopt niet altijd van een leien dakje voor dat andere kind en het zal wellicht in onze landen tegen veel vooroordelen moeten opboksen.

Begin december valt er dan in eens een blanke man met een witte baard en een rare jurk de school binnen, vergezeld door een aantal knechten die allemaal zwart zijn. Ik vind dat geen toonbeeld van gelijke kansen beleid.

Tradities veranderen.

Ik zeg niet dat we die hele Zwarte Piet moeten afschaffen, maar we mogen toch een stuk gevoeliger zijn en meer empathie opbrengen in een wereld die nu eenmaal meer en meer multiraciaal wordt en veelkleuriger dan ooit. We moeten de samenleving proberen gezellig te maken voor iedereen.

Het is het niet allemaal zo onschuldig en vrijblijvend als Herman in zijn sympathieke naïviteit hier meent te moeten denken. Het weglaten van de oorbellen, zoals nu beslist is door sommige steden, zal daar niet zo veel aan veranderen. Veel bereidheid om erover na te denken zie ik niet en dat is jammer.