Verdoken racisme

Zijn de Vlamingen racistisch?

Het is een moeilijke vraag, maar ik denk dat we na rijp beraad toch een positief antwoord, in de zin van bevestigend moeten geven. Gunstig is dat niet. Het is een constant gegeven dat mensen van vreemde komaf, zeker als ze uit een moslimland komen, in Vlaanderen amper aan de bak komen tijdens sollicitaties, en moeilijk een huis kunnen huren. Vaak stoten ze op een muur van onbegrip en argwaan..

Ik denk dat veel Vlamingen zich dat gewoon niet bewust zijn. Ik merk dat zelfs aan mijn stagiairs die  vaak op onbegrijpelijke redenen in Vlaanderen een stageplaats geweigerd wordt, omdat de vacature zogezegd is ingevuld, waarna iemand anders wel aanvaard wordt.

Het verschijnsel betreft niet alle Vlamingen, en niet overal en de hele tijd, maar het is toch een overheersend fenomeen, geloof ik, dat ook door studies bevestigd wordt.

Loochening

De meeste Vlamingen zullen heftig ontkennen dat racistische gevoelens een belangrijke rol spelen.

De meesten zullen verklaren geen racist te zijn, “maar…” In die ‘maar met drie puntjes’ ligt vaak al een stuk racisme besloten, voor zover zich dat aan het bewustzijn voordoet. Iedereen zal die maar zelf wel invullen: “maar ze moeten zich aanpassen aan ons,” “maar ze moeten hier niet de wet komen spellen,” “maar ze moeten onze taal leren.”

Het is een soort voorwaardelijk  racisme die anderen een theoretische kans geeft voor zover ze moeite doen om in onze verwachtingen te passen. Uiteindelijk houden we onszelf het recht voor uit te maken of de betrokkene met wie we te maken hebben, deugt of niet.

Op zich is dat nog niet zo slecht, omdat dit tenminste het gesprek opent over wat wel of niet aanvaardbaar is vanwege de vreemdelingen. Het is op zich niet abnormaal dat er gevoelens van angst en onrust rijzen tijdens de verkenning van nieuwe verschijnselen die we nog niet geleerd hebben te duiden.

Leren

Ik denk dat we allemaal door een leerproces moeten, in het leren omgaan met vreemdelingen die uit een andere cultuur komen, al dan niet gesteund op een herkenbare godsdienst.

Ik zeg dit laatste erbij om dat de godsdienst nog een extra dimensie toevoegt aan de xenofobie. Dat is de laatste tien jaar zeer duidelijk geworden, en het neemt maar toe, in de mate dat we van Islamofobie kunnen gewagen.

Het ware racisme blijft onbewust, en het schuilt in de dingen die we evident vinden, zo vanzelfsprekend dat ze niet in vraag gesteld mogen worden.

Als we de anderen alleen maar kunnen verdragen wanneer ze onzichtbaar worden, doordat ze de plaatselijke gebruiken overnemen en zich inschrijven in het sociale leven, iets waar ze toch nooit helemaal in slagen, dan zorgen we voor een sfeer van achterdocht en dan kunnen we gewagen van een racistisch klimaat, ook al word je dat zelf niet zo gewaar.